Сырда туған сырбаз ақын
Абдильда Тажибаев – один из наиболее почитаемых поэтов, находящийся в первом ряду самых видных представителей казахской литературы. Многолетним и плодотворным трудом он внес значительный вклад в ее становление и развитие, в нем отразились и пути развития, ее победы и поражения, ее восхождение и обновление
Абдильда Тажибаев - многие годы плодотворно работал в жанрах поэзии, драматургии, литературоведения.
Творчество А.Тажибаева предстает как воплощение всей нашей литературы. Еще в конце 30-х годов Мухтар Ауэзов, прочитав первые его произведения отметил художественные особенности молодого поэта. И на самом деле, даже в то время поэту удавалось сохранить задушевность в своих стихах и следовать лучшим традициям казахской лирики.
Тематика поэм А.Тажибаева также многообразна - революция, строительство новой жизни, прошлое народа, многочисленные человеческие судьбы, ветер новой эпохи. Отвечая на требование времени, поэт не избегал самых острых, злободневных проблем. Если в сюжетных поэмах «Кулгара» и «Батраки» на первом плане - агитационное начало, то поэмы «Говорит комсомол», «Казахстан - золотой сундук», «Я пришел в сегодня из вчерашнего дня» публицистичны, в них кипят мысли, чувства, волнение лирического героя.
Он живет в памяти народной, в памяти своих земляков, ибо оставил прекрасные поэтические творения, прозу, дастаны, эссе, в которых ярко и образно отображена его неукротимая любовь к жизни, к людям, к родному краю – земле Сыра.
Предлагаем серию «Сырда туған сырбаз ақын», посвященный видному деятелю, мастеру казахской поэзии, драматургу Абдильде Тажибаеву.
Цель: познакомить читателей с неповторимым творчеством казахского поэта, лирика и драматурга.
В разделе серии «Автобиография» пользователи познакомятся с жизнью и деятельностью поэта. В разделе «Избранные» находятся книги, изданные в 1933-2007 годах, а также переводы, песни, повести и рассказы, обработанные и отредактированные А.Тажибаевым. В разделе серии «Алып анадан туады» вы можете познакомиться с творчеством матери акына Айманкуль Тажибаевой, которая родилась на Земле Сыра.
Ежегодно в феврале, накануне дня рождения А.Тажибаева в библиотеке традиционно проводятся «Тажибаевские чтения».
В библиотеке действует «Музей им. А.Тажибаева», где выставлены рукописи, книги и личные вещи поэта. Рукописи и произведения поэта пользуются большим спросом у читателей.
Биография
Тажибаев Абдильда (1909-1998) - казахский поэт и драматург, доктор филологических наук, профессор, народный писатель Казахской ССР. Родился в городе Кызылорда (Акмечеть). Воспитывался в детском интернате для детей-сирот в Кызылорде. Учился в семилетней школе в г.Шымкент.Окончил Казахский государственный университет имени С.М.Кирова (ныне Казахский Национальный университет имени аль-Фараби), высшие литературные курсы при Литературном институте имени М.Горького.
Трудовую деятельность начал с газеты «Еңбекші қазақ» (ныне «Егемен Қазақстан») 1926-1928 гг, разносчиком почты, затем корректором.
В 1932-1934 гг - заместитель редактора Карсакпайской газеты «За мед», заместитель редактора газеты «Лениншіл жас» (ныне «Жас алаш»), 1934-1939 годы - секретарь правления писателей Казахской ССР, 1939-1943 годы - председатель правления Союза писателей Казахской ССР, 1945-1948 годы заведующий отделом жамбулаведения Института языка и литературы АН Казахской ССР. С 1958-1960 годы главный редактор газеты «Қазақ әдебиеті», 1960-1984 годы секретарь правления Союза писателей Казахстана, старший научный сотрудник, заведующий отделом театрального и изобразительного искусства института литературы и искусства академии наук Казахской ССР.
Абдильда Тажибаев начал печататься с 1927 года. В 1927 году был впервые опубликован его стихотворение в газете «Жұмысшы» («Гудок рабочего»), затем вышел первый сборник стихов «Новый ритм» в 1933 году. Изданы сборники поэм и стихотворений «Оркестр», «Спасение», «Два мира», «Абыл», «От души», «Любящие сердца», «Знакомые голоса» и другие.
Философской направленностью отмечены сборники поэтических произведений «Цвети степь», «Острова», «Новые напевы», «От вечера к сегодня», «Былое», «Молодые выходцы», «Сверстники», «Толагай» и др.
Перу А.Тажибаева принадлежит сборник пьес «Смелые», драматические поэмы «Легенда о моем народе», «Ковер Жомарта», «Поднявшийся купол», «Майра», «Утес», «Одно дерево - не лес», «Приятели», «Девушка и солдат», «Монологи», комедии «Дубай Щубаевич», «Перед свадьбой» и другие, в которых отражены трагические судьбы людей, борьба нового со старым в сознании людей, место человека в обществе, воспитание молодого поколения в духе патриотизма.
А.Тажибаев широко осветил актуальные проблемы казахской поэзии и драматургии в монографиях «Жизнь и поэзия», «Рождение и становление казахской драматургии». Изданы книги литературно-критических статей, эссе «Годы и мысли», «Говорят письма», «Жизнь и подвиг».
Абдильда Тажибаев - многие годы плодотворно работал в жанрах поэзии, драматургии, литературоведения. А.Тажибаев своим творчеством активно участвовал в становлении казахской литературы, в нем отразились и пути развития, ее победы и поражения, ее восхождение и обновление. Ровесник таких неординарных деятелей литературы, как Таир Жароков, КажимЖумалиев, ЖумагалиСаин.
Творчество А.Тажибаева предстает как воплощение всей нашей литературы. Еще в конце 30-х годов Мухтар Ауэзов, прочитав первые его произведения отметил художественные особенности молодого поэта. И на самом деле, даже в то время поэту удавалось сохранить задушевность в своих стихах и следовать лучшим традициям казахской лирики.
Большое место в творчестве А.Тажибаева занял образ Сырдарьи, потом он превратил эту реку в символ, следуя Гейне, воспевшему Рейн, и Шевченко - певцу Днепра. В грозные годы войны в лирике появились новые мотивы, новые грани гражданственности. Большим событием казахской лирики был его сборник «Острова», ставший этапным не только в творчестве поэта.
Тематика поэм А.Тажибаева также многообразна - революция, строительство новой жизни, прошлое народа, многочисленные человеческие судьбы, ветер новой эпохи. Отвечая на требование времени, поэт не избегал самых острых, злободневных проблем. Если в сюжетных поэмах «Кулгара» и «Батраки» на первом плане - агитационное начало, то поэмы «Говорит комсомол», «Казахстан - золотой сундук», «Я пришел в сегодня из вчерашнего дня» публицистичны, в них кипят мысли, чувства, волнение лирического героя.
Поэма «Портреты» - произведение о злободневных требованиях времени, сложной человеческой судьбе, об ответственности перед временем. Поэт ведет речь о неразрывной связи поколений, о наказе предков. Родная земля - горячий источник поэзии А.Тажибаева.
А.Тажибаев выступает как драматург: пьесы «Белая берёза» (совместно с М.Ауэзовым), «Цвети, степь!», «Майра», «Приятели», «Утёс» и др.
По сценарию А. Тажибаева (в соавторстве с Н.Ф.Погодиным) снят художественный фильм «Жамбул». Многие произведения поэта-драматурга переведены на языки народов стран СНГ и зарубежных стран. Перевел произведения на казахский язык А.Пушкина, А.Островского, Г.Гейне и другие.
Депутат Верховного Совета Казахской ССР 6-го созыва.
Награжден орденами Ленина, Октябрской революции, 2-мя орденями Трудового Красного Знамени, «Знак Почета» и медалями. В 1985 году А.Тажибаеу присвоено почетное звание «Народный писатель Казахской ССР».
В городе Кызылорде выдающим писателям А.Тажибаеву, З.Шукурову, К.Мухамеджанову поставлен памятник.В 1999 годуКызылординской областной научно-универсальной библиотеке присвоено имя А.Тажибаева.
Произведение
1933-1950
Жаңа ырғақ: Өлеңдер. - Семей: Қазбас., 1933.-113 б.
Олқылық: Поэма. - Қызылорда: Қазбас., 1934.-97 б.
Күш: Өлеңдер жинағы. - Алматы: ҚКӘБ., 1935.46 б.
Таңдамалы өлеңдері. – Алматы: ҚКӘБ., 1936.-130 б.
Екі жаһан: Поэма. - Алматы: ҚКӘБ., 1938.-80 б.
Таңдамалы өлеңдері. – Алматы: ҚКӘБ., 1939.-140 б
Перне: Өлең, поэмалар жинағы.- Алматы: Қазбірмембас., 1942.-160 б.
Бегалин С., Тәжібаев Ә. және Ритман – Фетисов М. Жамбыл. Өмірбаяны туралы очерк. – Алматы: Қазбірмембас., 1946.-64 б.
Мерген: Өлең. - Алматы: ҚМОҚБ., 1948.-12 б.
Өлеңдер жинағы – Алматы: «Жаңа өмір» журн. басп., 1949.-96 б.
Шын жүректен. Таңдамалы шығармалары. – Алматы: ҚМОҚБ., 1949.-136 бет. - (Мектеп кітапханасы)
Өлеңдер мен поэмалары. – Алматы: ҚММБ., 1949.-225 б.
Құтқару: Челюскин бәйгесіне поэма. - Алматы: ҚКӘБ. – 1950. – 56 б.
1951-1970
Сүйген жүректер: Өлеңдер мен поэмалар. - Алматы: ҚМКӘБ., 1951.-91 б.
Костер әні: Өлеңдер. Балалар үшін. - Алматы: ҚМКӘБ., 1955. -40 б.
Аралдар: Өлеңдер жинағы. - Алматы: ҚМКӘБ., 1955.-40 б.
Шығармалар. 2-кітап /Алғы сөзін жазған М.Қаратаев және М.Дүйсенов. – Алматы: Қазмемкөркемәдеббас, 1959.-1961
Т.1: 1928-1950.-1959.-320 бет. 1 б. Порт.
Т.2 1950-1960.-1961.-416 бет.
Өмір және поэзия: Мақалалар жинағы. - Алматы: ҚМКӘБ., 1960.-184 бет.
Жастық жырлары: Өлеңдер. - Алматы: ҚМКӘБ., 1962.-58 бет.
Жүректілер: Пьессалар жинағы. - Алматы: ҚМКӘБ., 1964.-468 бет.
Кешеден бүгінге: /Өлеңдер/ - Алматы: Жазушы, 1964.-172 бет.
Жартас: Өлеңдер мен драмалық поэмалар. - Алматы: Жазушы, 1967.-176 бет, порт.
Май, алақай: Өлең / Мектепке дейінгі балалар үшін. Суретші Г. Симкин. – Алматы: Жазушы, 1967.-9 бет. Суретті (Менің алғашқы кітабым) Шығармалар. Екі томдық- Алматы: Жазушы, 1969.
Т. 1: Өлеңдер. – 431 бет және портр.
Т.2: Поэмалар. – 319 бет және портр.
1971- 2009
25. Қазақ драматургиясының дамуы мен қалыптасуы: Монография. - Алматы: Жазушы, 1971. – 416 бет.
26. Нұрмағанбатова О.,Тәжібаев Ә. Ұлы жыршы:Ж. Жабаевтың туғанына 125 жыл толуына. - Алматы: Ғылым, 1972.-67 бет
27.Көне қоңырау: Өлеңдер. - Алматы: Жазушы, 1973.-243 бет
28. Құрдастар:Өлеңдер, поэмалар. - Алматы: Жалын,1977.-144бет
29. Жылдар, ойлар: Естеліктермен толғаныстар. - Алматы Жазушы, 1976.-471 бет
30. Шығармалар жинағы: Бес томдық.Суретші Т.Мұхаметов – Алматы: Жазушы, 1978.-1981
Т.1:Өлеңдер, поэмалар: Алғы сөзі автордікі. - 1978.-750бет
Т.2:Өлеңдер мен поэмалар.- 1979.-751 бет
Т.3: Драмалар, комедиялар – 1980.-636 бет
Т.4: Ғылыми еңбектер – 1981.-759 бет
Т.5: Жылдар. Ойлар: проза – 1981.-720бет
31. Толағай: Ерлік туралы аңыз/ Мектеп жасындағы балаларға арналған / Суретші Н.Иванов.-Алматы: Жалын, 1979.-134 бет
32. Жаңа өрімдер :Поэмалар мен өлеңдер / Суретші М.мұхамедкәрімов.- Алматы: Жалын,1979.-134 бет
33. Хаттар сөйлегенде: Күнделік-повесть. – Алматы: Жалын.1980.-208 бет
34. Жаданов әңгімелері:«Хаттар сөйлегенде» атты күнделік повестің жалғасы) /2-кітап. - Алматы: Жазушы,1982.-251бет
35. Таныс дауыстар: Өлеңдер мен поэмалар. – Алматы: Жазушы,1984-384бет
36. Өмір мен ерлік : Өлеңдер мен поэмалар/ Орта мектеп оқушыларына арналған.- Алматы: Жалын, 1985.-128бет
37. Күзгі жапырақтар: Өлеңдер мен поэма. - Алматы: Жазушы, 1988.-264бет
38. Есімдегілер: Естеліктер, эсселер. - Алматы: Жазушы,1993.-395бет
39. Аралдар : Өлеңдер. - Алматы: Жазушы, 2003.-152 бет (мектеп кітапханасы)
40. Өмірім менің...: Өлеңдер мен поэмалар. - Алматы: Атамұра, 2006.-288 бет
41. Шығармалар жинағы. Бес томдық / Ред. З. Тілеуғазыұлы. – Астана: Фолиант, 2007.- (Сырдария кітапханасы)
Т.1: Өлеңдер.-448 бет
Т.2: Өлеңдер, поэмалар.-440 бет
Т.3: Поэмалар.- 432 бет
Т.4: Драмалар.- 448 бет
Т.5: Прозалық шығармалар.-456 бет
Стихи
Абай мен Мұхтарға қойдың белгі // Қазақ әдебиеті.-1982.-30 апр.
Ағалар туралы сөз //Социалистік Қазақстан.-1972.-9 июль;Жұлдыз.- 1977.-№9.-26б.
Адам //Лениншіл жас.-1967.-3 ноябрь; Жұлдыз.-1967.-№11.-51 б.; Пионер.-1947.-№1.-8-10б.
Айтыңдаршы, арманым не?! //Жұлдыз.-1975.-№5.-46 бет
Ақ жандылар жүректеріңді ашыңдар!: Өлең//Лениншіл жас.-1991.-31 мамыр
Ақ жүректен айтарым бар; Үміт; Сенім; Ұлдарыма //Социалистік Қазақстан.-1986.-7 июнь
Ақшуақ аспанымның ақ қанаты //Егемен Қазақстан. – 1993.-25маусым
Алыстағы Ләмиләжанға жауап // Жас Алаш.-1994.-28 сәуір
Ардақты Асекеңе //Ленин жолы.-1975.-25 сентябрь
Арнау: Исатай Әбдікәрімовке өлең //Сыр бойы.-2002.-28 наурыз
Ас үстінде: /І. Бала Жамбыл; ІІ.Сүйімбайдың домбырасы; ІІІ.Ас үстінде; ІҮ. «Хош сәулем» поэмасының үзінді/ //Қазақ әдебиеті.-1972.-9 июнь
Аспаннан сенің түсіп тұр маған жарығың // Алматы ақшамы.-1989.-9янв.-Мазм.: «Келе жаттың, келе жаттың жолда, сен ..»; «Алдымда тау, артым қала»»; Жас жолдастарға; Жас жеткен соң, кеселдер ұлғайған соң...; Көсемім деппін; Жаңғырыққа; Жасыл жапырақтар...; Қарамаушы едің...; Аспан да, жер де ...; Сарасыз қалдым...; Оралдым ұзақ жолдан мен
Астында бұлттың тулаған Атлант океаны //Қазақ әдебиеті.-1974.-8 февр.
Ата қиялы //Қазақ әдебиеті.-1985.-4 янв.-Мазм.: Атам мақтан ететін өз достарым; Бірінші өлең; Екінші өлең; Үшінші өлең; Қыз қиялы; Өз қиялым; Өткендерді ойласам.
Ата сөзі //Жұлдыз.-1987.-№11.-3б.
Африка: Поэма //Қазақ әдебиеті.-1956.-14 сентябрь
Аш көзіңді // Жас Алаш.-1992.-16 желтоқсан
Әр күннің бір өзіндік өмірі бар // Ленин жолы.-1988.-1 июль
Әрбір күнім-тірлігімнің мейрамы //Соц. Қазақстан.-1980.-17 февр.
Әртүрлі жыл жырлары; Қарлығаш; Тараспен әңгіме; Ленинград; Түстік тыңға; Қазақстан ж.б. өлеңдер // Жұлдыз.-1959.-№5.-64-69б.
Балалар көктем // Қазақ әдебиеті.-1964.-1 май
Баяғы күйім...; Жетсін деп көзім...; Соғады сағат...; Біреудің таңы атқанда...; Ілезде дауыл...; Күз келді көп тал түзелді...; Қысқа шумақтар//Соц. Қазақстан.- 1990.-21 қазан
Баяндасын //Социалистік Қазақстан.-1963.-6 ноябрь
Бүгінгі сөз; Жер; Жаным барда кеудемде...; Қыс; Қалам да өсті...; Түн туралы; Ой; Кемпірсоқақ; Ақ қайықпен әлі сырғып барады; Есімдегілерден; Базарда //Социалистік Қазақстан.-1986.-18январь
Біз // Білім және еңбек.-1984.-№1.-23бет
Даланың даусы-тәңірдің даусы // Социалистік Қазақстан.-1991.-28ақпан
Дәужаннан Ленинге хат // Лениншіл жас.-1980.-15 апрель
Дәукен туралы жырлар; Дәужан; Лениннің құрдасы; Дәужаннан Ленинге хат; Лениннен Дәужанға жауап // Социалистік Қазақстан.-1960.-2октябрь
Дос туралы; Осы адам; Уақыт ж.б. //Қазақ әдебиеті. – 1973.-16февраль
Дастан өмір //Қазақ әдебиеті.-1976.-17 декабрь
Есігім ашық, төрімде төсек салулы // Қазақәдебиеті.-1973.-4 сент.
Жазым барда жанымда жоқ уайым //Егемен Қазақстан.-1992.-7 шілде
Жақыннан дос, достан сый аямаймын // Социалистік Қазақстан.-
1990.-7 ақпан
Жалшылар, міне жеңді енді; Сырдария; Ленинград; Аралдар; Ақ тілек; Атамекен // Социалистік Қазақстан.-1989.-5 февраль
Жаңа жылда Өлең // Мәдениет және тұрмыс.-1984.-№1.Мұқабаның
2-беті және 1-бет
Жаңа жырлар // Жұлдыз.-1986.-№5.-12-17б.Мазм.: «Зәре-құтымды алады ағылған жел...»; «Түндік жабық, тас қараңғы...»; Көк шөп; Қолым. Достық кеңес; «Жасымда мен өзге едім, қызық едім...»; «Сүйсе қазақ сүйеді әбден беріліп...»; Туысқанбыз күнменен; Шуақтар; Кейде ішімде жарқырап шам беріліп...; Терезеден түн кіреді шұбалып...!; Қара болу күнә ма? // Қазақ әдебиеті.-1986.-14 март
Жаңа өлеңдер //Қазақ әдебиеті.-1988.-27 май.; 1980.-25янв.; - Мазм.: Ешкімнен мен тіленіп өтінбедім...; Соқты боран көзім түк те көрместей...; Бұл жарық дүние де мұнаралы...; Есімде сонау жылдар, сонау күндер...; Ішімде жатыр...! Жоғалтып алып..; Мен де адаммын ғой...; Уақыт биыл былтырдан жылдамырақ..; Дабырласқан, шуласқан күндер қайда?: Хош т.б.
Жаңа өрімдер: Өлеңдер циклынан //Қазақ әдебиеті.-1976.-19 ноябрь
Жарық күн, жаса, жаса! //Егемен Қазақстан.-1996.-6 қаңтар
Жас қазақ //Лениншіл жас.-1963.-29октябрь
Жасағам жоқ жалпақ басып жалғанды...; Кәріліктен жастығым қызығырақ...; Өмірден аз ба, көп пе тапқандарым...; Біреуі маған өйтеді...; Көп кешіктім жігіт жастан күзеуге...; Ұмытпаймын жастағы шақтарымды...; Әр көктемнің гүлі бар көбелегі...; Ажары әр адамның күндей жарық...; Тағдырым туралы; Ұстаз жайлы; Әжелер туралы; Күннің өзі білсеңдер...; Біздің қыздар // Қазақ әдебиеті.-1980.-25 январь
Жасасын// Социалистік Қазақстан.-1979.-15 февраль
Жастарға //Қазақ әдебиеті.-31 июль.-Мазм.: Бірінші өлең; Екінші өлең; Үшінші өлең; Төртінші өлең
Жиырмасыншы ғасыр жырлайды // Егемен Қазақстан. – 2002. – 28 тамыз
Жолдас // Қазақстан әйелдері. – 1982. - № 12. -13 б.
Жолдас Абай // Лениншіл жас. – 1985.-27 желтоқсан
Жолдас Ленин: Поэма //Соц. Қазақстан. – 1980. – 27 наурыз.
Жүзе берем желкенім жығылғанша // Жұлдыз. – 1990.- № 7.- 3 – 10 бет. Мазмұны: Бүгін менің даусым неге шықпайды...; Ойым менің..; Көңілді-ақ ем, қызық ем түске дейін ... ж.б.
Жүрегімнен жалын боп құйылды өлең... // Қазақ әдебиеті. – 1981. – 16 қазан. Мазм: Мен-еменмін, Көпір: Шешем еске түскенде; Кей мезеттер; Адам өзі күтпейді сұлулығын; Адам-құдірет, қиялы шалқығанда: Оянды жер көктемде жылылықтан..; Ақ топырақ: Өмір тарихымнан: Цығандар; Төрт жолдар: Адам өзі құдіретті; Тәңірге тең..; О жасаған, өңім бе бұл түсімбе...ж.б.
Жыр шашу // Жұлдыз. – 1990. - № 1. – 3 бет.
Жырларым менің сырларым // Қазақ әдебиеті. – 1964. – 17 шілде.
Кәдімгі өздеріміз туралы: Бауыржан Момышұлы; ӘбжанШортанбаев ж.б. өлеңдері // Қазақ әдебиеті. – 1970.-23 қазан.
Кел, жылдарым! // Жұлдыз. – 1982. № 1. – 3 б.
Кел, жылдарым! // Қазақ әдебиеті. – 1968. - 14 қыркүйек
Келді міне, батырың // Қазақ әдебиеті. – 1981. 23 қазан.
Келем тұтас өткізіп бір ғасырды // Социалистік Қазақстан. – 1989. – 14 маусым. – Мазм.. Өз босағам; Хирург балама; Бүркіт сырынан; Ол; Сұрау. Кеудемізде көсем күн; Бір жаңа танысым туралы; «Байқаймын шаршасам да көңілім сергек..!; Ойдағы бір суретті сызып боп; Құрдас; Адамға адам мінез жарасады; Адамнан ажал»; Мәжнүн; Абай менен Мұхтарға қойдық белгі; Мен мақтаймын; Қысқа қайырымдар; Бәрі дұрыс; Ұнап едім достарым еркелетті...; Өтпейді уақыт; «Қырау шығып кетіпті төбелерге»; «Оттан ба екен ажалың, судан ба екен?»; Күн қандай ғажап..; Күн аңызақ ақ тозаң..; Болжау қиын болашақтың барлығын..; Отырма шырақ төменде..; Өзімді-өзім салыстырсам әлемге; Болыпты ғой жер тықыр жарылғанда // Қазақ әдебиеті. – 1982. 30 сәуір
Кешірдім жұрт қатарлы жұмыр бастан // Жұлдыз. - 2000. - № 1. – 117 – 120 б.
Коммунистке // Жұлдыз. – 1984. - № 1. 6- 7 б.
Коммунист сөзі // Мәдениет және тұрмыс. – 1986.- № 2. Тысының 2 – бетінде
Комсомол ақындары жырлайды // Лениншіл жас. – 1968. – 25 қазан.
Комсомол сөйлейді: Поэма // Социалистік Қазақстан. – 1981.4 тамыз. Әдебиет және искусство. – 1954.- № 6.- 47 – 50б: Коммунизм таңы. – 1954. 1 май
Көктемім қандай тамаша // Социалистік Қазақстан. 1959. 1 мамыр
Көңілдің күні күлімдеп // Социалистік Қазақстан. – 1964. 19 шілде.
Көңілімнің желін баса алған жоқпын әлі мен..// Жалын. – 1993. № 9 -10. 2 – 5 бет.
Қазақстан // Жұлдыз. - 1980. - № 3. – 17 бет.
Қазығұрт // Мәдениет және тұрмыс. – 1966.- № 8. – 8 б; Жаңа әдебиет.- 1928.-№7.-44-45 б.
Қамқор досым// Қазақ әдебиеті. – 1966. - 2 қыркүйек
Қанатты құсқа тең едім...// Қазақ әдебиеті. – 1990. – 12 қаңтар. – Мазм..:Тоқтар емеспін әлі..;Жанымның борап ақ қары..; Жатыр менің; Шіренбеймін; Көруге көкейдегі жөнімді анық; Жыланнан қорқам; Даламның дауысы; Мен де сенем маңдайыма жазмышқа; Кейде қызық шыққаны өз дауысымның...
Қара өлеңге еліктеу // Ленин жолы. – 1989. – 10 қаңтар- Мазм...: Алдымнан бейнең кетпес мұнарланып..; Асау торы жүрмейді шалдыққанда..; Көрінержақсы ат сұлу жарағанда..; Көзімнің жанарындай сәулем едің...
Қара өлеңге еліктеу // Лениншіл жас. – 1989.- 10 қаңтар. – Мазм...:Алдымнан бейнең кетпес мұнарланып..; Асау торы жүрмейді шалдыққанда..; Қартайғанда жол серктей..; Осы бір адам ұнайды маған..;
Құрдастар: /Поэма/ // Социалистік Қазақстан. – 1975-. 30 сәуір.
Құшағымда – бөбегім, келер күнім // Қазақ әдебиеті. – 1983.-1 май.Мазм..: «Жиырмасыншы ғасыр үнін естіңдер!»; «Келінім жүкті кішкене ғана кекілім»; «Түрегел шалым, сүйіншіңді әкел, бере бер...»; Әже әлдиінен; Құйшы, Сәкем, тағы да...Мұхтар аға ескерткішіне гүл қойғанда: «Сонау адамзат»; Әбділда Тәжібаев туралы ойым; Жолбарысым ішінде күрілдесе;Атам туралы; Құмырысқаның ақылы; Сараға; «Жұмысым жоқ дүниенің таласында...» // Лениншіл жас. 1983.-22 желтоқсан.
Қызыл алаң: Поэам //Лениншіл жас. – 1981. – 17 желтоқсан.
Қызылорда: Очерк// Лениншіл жас.-1971.-9 маусым.
Ленин бізге осылай деген //Мәдениет және тұрмыс. – 1987. № 11. – Қосымшаның 1-беті.
Ленинград //Жұлдыз.- 1977.- № 5. – 4 б.; Социалистік Қазақстан. – 1967. – 21 қыркүйек.
Мадақтаймын уақытты. // Социалистік Қазақстан. – 1988. – 1 қаңтар. Мазм..: Қар; Ертеңді ойлап мұңаюға жарай ма..;Бұл жарыққа жар салып..; Жеткізем деп тағы бір жетпісімді..; Ықтамастан барамын өрге кетіп..; Аға;Ұлдарыма сенемін; Көңілімді кірбің баспасын; Қонаққа өңшең достар жиылады..; Біреулер өзін ұстайды..; Бола бер қызғанбаймын, ұлық болсаң..;
Майданға // Қазақ әдебиеті. – 1985. – 12 сәуір
Майра: Поэмадан үзінді //Социалистік Қазақстан.- 1975.- 2 қазан; Жұлдыз. – 1976. - № 3,4. – 13-21 б.
Мархума: Поэма // Лениншіл жас. – 1982. – 23-24 қараша
Мен кешеден келдім бүгінге: Поэма//Лениншіл жас. – 1978.- 28 маусым.
Менің жаққан оттарым //Қазақ әдебиеті. – 1988.- 28-29 шілде; Ленин жолы. – 1989. – 24 қаңтар.- Мазм..: «Қағамыз кілең»; Жасырман тыншыр шағым-жалғыз шағым»; «Көздеріңе көрінсем әлсіз бүгін»; «Сен өзің кімсің ата, түсіндірші», «Тоқтап бір кез көргенім жоқ тұманда»; Мен туғанда далада жел шулаған;
Менің жаққан оттарым // Қазақ әдебиеті. – 1988.-28-29 щілде; Ленин жолы. – 1989.-24 қаңтар.
Менің өмірімнен: Өмірбаяндық очерктен үзінді // Жұлдыз.-1969. - № 2. – 155-160 б.
Немерем – көктемім // Қазақ әдебиеті. – 1966.- 30 сәуір
Одесса. Теңізбен бетпе-бет. Көкшеде //Ленин жолы. – 1959. – 4 қараша
Ой кернейді көңілді //Социалистік Қазақстан. – 1988. – 27 қазан. Мазхм..: Қащықтайды думаннан көңіл неге...; Жасайды қара бояу қаралығын..; керек емес қазаққа мешіт мүлде..ж.б.
Ой тартады тереңге //Лениншіл жас. – 1990. 2 мамыр
Ойлай білген Отаның келешегін // Жұлдыз.-1986.-№2.-3 б.
Ойлар, ойлар, көп ойлар...//Қазақ әдебиеті. – 1986.- 27 маусым. Мазм: «Өтті – кетті дегенді көп айтамын»; «Күле берме ырымшыл деп сен маған...»; Сенім; Құлагер; Қамқоршы; Кеңес; Ұялайық; Толғақ; Өмір ойландырады; Өкініш:
Ойлар, ойлар;Достармен сырласу; Итім қайда?; Мұғалім; Біз осындай ұрпақпыз // Қазақ әдебиеті. – 1984. – 27 шілде.
Ойым менің ұрынды бір қиянға // Қазақ әдебиеті.-1994.-22 көкек.- Мазм...: Ешкімнен мен тіленіп өтінбедім;Алау жағып, артынша өкінбедім..; Соқты боран көзім түк те көрместей...; Бұл жарық дүниеде мұнарлы..; Есімде сонау жылдар сонау күндер..; Ішімде жатыр..; Сен емес пе едің..; Жоғалтып алып..; Мен де адаммын ғой..; Уақыт биыл былтырдан жылдамырақ..;Дабырласқан, шуласқан күндер қайда?..; Ауыр ғой жолдар..; Қош..; Қиналма жалғызбын деп..; Тұратын күндіз өшіп, түнде жатып..; Сәкем-ау, жаным, бармысың..;
Оңаша қалып ойменен //Қазақ әдебиеті.-1983.-16 желтоқсан.-Мазм..:Жаңа толғаулардан; Түн қараңғы; Әр сұлулықтың алдын ала сезген кім..;Жүздесем жаным кей-кейде..; Жел жырлайды оқиғасын өткеннің.;Ол кім? Мақатама досым ұйқыны..;Қайдан бәрін біле бересің болмыстың..;Қой демеймісің? Атам менің кетпен шапқан, дән сепкен..;Бәрін айтам деуші едім..; Шешем мені бейнет үшін туыпты ...; Бар ғой талай құлпыратын бояулар..; Мен жұмсамда көзімді..; Бұл жарыққа келгенім жоқ; Сайтан билепкетпеді жүрегімді..;Кісі ұялар ісіңдімақтан етпе..; Сайтандық пен сайқалдық..;Бір дәрігер ініме.
Орыс халқына //Жұлдыз.-1982.-№12.-20 бет
Отаным //Қазақ әдебиеті.-1983.-4 ноябрь
Отымыз әлі аман ба?; Ойымда да менің...; Жел ғана әнтек ...; Таудағы дауыспен диалог; Шона Сымаханұлына; Сөз; Ардагерлер үйінде; Інілерге //Қазақ әдебиеті.-1989.-16 июнь
Отырам оңашада ойға батып... //Ленин жолы.-1990.-31 қаңтар.-Мазм.: Кетіп бара жатырмын өз ауылымнан...; Жақты ма саған жырым, жақпады ма?.Неге мен достар..; Қызық қой біздің еркектер...; Күз келіп қалды...
Өз басымның шаттығын...; Сүйемесе, демемесе...;Жарық дүниеге келдім мен...; Мен сендердің бәріңнен кем емеспін; Бір сөйлегім шал жөнінде //Ленин жолы.-1990.-7 қараша
Өз сөзіңді өзің сөйле ғасырға // Қазақ әдебиеті.-1985.-13 дек.-Мазм.:Ана; Өмірім менің; Шешемді мен «Апа» дедім еркелеп...; Қыс өтіпті түсімде::; мен көрмеген ештеңе жоқ өмірде...; Ақ бұлақ; Кейде мен...; Айдауына түскенім жоқ желдің мен...; Сан жығылып, сан тұрдым бұл жасымда...; Өткен сайын уақытым, күн азайып...; Сескенемін кейде мен жалғызсырап...; Мезгіл; Жолда; Шыдай біл деп атам маған үйретті...; Есімде көп нәрселер; Сараға
Өлең өтірік сөйлей ме... //Лениншіл жас.-1989.-19 июль.-Мазм.: Қыз сырларынан; Зұлқарға; Жұмашпен әңгіме; Әке мен бала; Тұманбайға
Өмір қандай қысқа еді, қайран дүние //Егемен Қазақстан.-1999.-
25 желтоқсан
Парижде //Лениншіл жас.-1957.-5 декбрь
Портреттер: Поэма //Социалистік Қазақстан.-1957.-22 декабрь
Поэзия: Өлең//Қазақ әдебиеті.-1984.-13 апрель
Республикам тойлайды//Қазақ әдебиеті.-1982.-17 дек.
Сағындырған Сарыарқа:Абай тур. өлең //Лениншіл жас.-1977.-4 апр.
Сәлем //Соц. Қазақстан.-1967.-10 июнь
Сенім //Қазақ әдебиеті.-1974.-11 янв.
Соғамын барабанымды //Социалистік Қазақстан.-1967.-27 авг.
Солдат; Қара көзілдірікті адам; Қыз сыры ж.б. //Жұлдыз.-1968.-№9.-3-6 бет
Сөйлер тілім-Ленин тілі //Қазақстан мұғалімі.-1961.-7 декабрь
Сөйлер тілім-Ленин тілі //Социалистік Қазақстан.-1983.-2 окт.
Суретші Қастеев: Поэма//Қазақ әдебиеті.-1982.-1 январь
Суретші Қастеев: /Поэмадан үзінді///Жас Алаш.-1994.-9 тамыз
Сүйемін өмірді //Социалистік Қазақстан.-1966.-27 февр.
Сыр жырлары//Лениншіл жас.-1968.-28 июнь
Сыр сазы; Нартайлар//Қазақ әдебиеті.-1960.-7 ноябрь
Сырдария //Жұлдыз.-1960.-№11.-47 бет
Сырдария //Социалистік Қазақстан.-1967.-3 авг.; Ленин жолы.-1968.-21 сентябрь
Сырдария; Есіңде ме?; Ленинград; Ақ қалпақ; Көңіл күйі; Жаңбыр; Аралдар; Сыр жырлары; Теңізге тілек; Мұң туралы; Жер және мен; Ақ тілек//Егемен Қазақстан.-2002.-28 тамыз
Тау қыраны батасын берген маған //Қазақ әдебиеті.-1992.-20қараша.-Мазм.: «Ешкімнен сұрап...»; «Оралдым ұзақ жолдан мен...»; «Көздеріңе көрінсем әлсіз бүгін...!»; «Тоқтап бір кез көргенім жоқ тұманда...»; «Мен сені Құртқам дедім, кереметім...»; «Сәби күнгі секілденіп мұратым....»; «Төменде қалды...»; «Адам біле бермейді жер қуатын...»; «Әруағым ба әлде...»; «Келесің түсіп...»
Толғау //Сыр бойы.-1999..-21,23 қазан.
Тұрмаса егер...; Сұлтанмахмұтқа; Естеліктен; Қайда, қайда?...; Тағы да бір естелік; Сөздер дауы; Поэзия басыңды әй...; Арайлар...; Кішкене ғана сыр; Жолдас Абай//Лениншіл жас.-1985.-27 дек.
Тұрмын мен құшақтап; Төрт жолдар; Білдірмен әлсіздігімді ж.б. өлеңдер //Жұлдыз.-1967.-№6.-54-59 бет
Тынықсын тимеңдер адамға; Өзім туралы; Жер және мен ж.б. өлеңдері //Жұлдыз.-1964.-№9.-79-84 бет
Тіге ғой; Кеңесу; Ғашықтар ж.б. өлең //Лениншіл жас.-1964.-11 июль.
Тілек //Социалистік қазақстан. -1974.-1 январь
Ұлы Отан соғысында қазақ болғандар монологы; Москва; Алтын киік; Бәрі есінде //Қазақ әдебиеті.-1983.-2сентябрь
Ұшып барам //Қазақ әдебиеті. – 1959.-1 январь
Химияны жырласам // Қазақ әдебиеті.- 1964.-5 июнь
Інілерге; «Ертек айтам, аңыздар әңгіме етем...»; «Қажеті не жан сақтаудың ойланбай...»; Қайран өмір, қайран жарық жылылық...; Алдын, артын аңғарып қарамастан...; Жүріп келем тоқтағым жоқ әлі де ...; Камшат Дөненбаеваға;Жарық күнді жүрегімді жылытқан...; Қайсар аға; Жастық шағын осы інім жақсы өткерді...; Ақын; Ұлыларды ұлы деп мақтанамын //Жалын.-1984.-№2.-113-116 бет
Литературно- критические статьи, речи, доклады, письма
Абай бізге сүйікті образ: М.Әуезовтің «Абай» романы туралы //Социалистік Қазақстан.-1949.-29 апрель
Абай және қазақ әдебиеті //Социалистік Қазақстан.-1945.-19 авг.
Абайдың лирикасы //Социалистік Қазақстан.-1945.-11 август; Майдан.-1945.-№2.-37-46 бет
Абайдың лирикасы туралы // Абай тағылымы: Әдеби-сын мақалалар мен зерттеулер /Құрастырған Н.Ғабдуллин.-Алматы: 1986.-202-208 бет
Ағағаұзақ өмір тілейміз:А.Тоқмағамбетовтың 70жасқа толуына //Қазақ әдебиеті.-1975.-19 сент.
Ағалар алды ақ жайлау: Жамбыл туралы естелік//Егемен Қазақстан.-1996.-23 тамыз
Ағалық қамқорлық бейнесі: Қазақстан жазушыларының міндеті //Қазақстанкоммунисі.-1963.-№4.-38-40 бет
Адам еді ерекше: М.Ф.Рыльскийдің қайтыс болуына байланысты //Қазақәдебиеті.- 1946.-31 июль
Ақ қайнар туралы:Е.Зікібаевтың жыр жинағы //Қазақ әдебиеті.-1979.-10 август
Ақылды кеңестер күтеміз: СССР жазушылар съезінен// Қазақ әдебиеті.-1967.-19 май
Ақын аға: Ғ.Ғұламның 60 жасқа толуына//Қазақ әдебиеті.-1963.-9 май
Ақын Асқар (Тоқмағанбетов) елуде //Қазақ әдебиеті.-1955.-16 сент.; Ленин жолы.-1955.-20 сентябрь
Ақын жауапкершілігі және оның кейінгілерге ықпалы: Қ.Аманжолов//Азия транзит.-2001.-№8.-18 бет
Ақын және денсаулық теоремасы //Лениншіл жас.-1988.-25 октябрь
Ақын жолы: /С.Мұқанов тур. //Қазақ әдебиеті.-1960.-13 ноябрь
Ақынның ссоңғы дәуірі: Ж. Жабаев //Соц. Қазақстан.-1946.-6 июль
Алаулаған поэзия:Куба сапарынан әсерлер // Соц. Қазақстан.-1973.-
17 июнь
Алпыстағы Жұбанға: Молдағалиев//Қазақәдебиеті.- 1980.-30 окт.
Алтын жұлдызды алып аға: Ғ.Мүсірепов жайында //Жалын.-1982.-№2.-24 бет
Ана: «Қазақстан әйелдері» журналының 50 жылдығына //Қазақстан әйелдері.-1976.-№7.-20 бет
«Асыл арналарды» оқығаннан кейін: Ж.Молдағалиевтың кітабы туралы (Эссе) //Қазақ әдебиеті.-1988.-16 сентябрь
«Асыл мұраға» абай болайық: О.Нұрмағамбетованың «Асыл мұра» («ҚӘ» -1981.-3 июль) мақаласына байланысты //Қазақ әдебиеті.-1981.-21 август
Аталық қамқорлық бейнесі: (1963ж. 2-8 мартта партия мен үкімет басшыларының әдебиет, өнер қайраткерлерімен кездесуі және Қазақстан жазушыларының міндеті) //Қазақстан коммунисі.-1963.-№4.-38-40 бет
Ащы дағдар айқайы: А.Асқаровтың «Жұмақ пен тозақ жырлары» кітабы жайлы //Егемен Қазақстан.-1993.-29 мамыр
Аялы алақандар: Ш.Хұсайынов туралы//Қазақ әдебиеті.-24сент.
Әбділда. Сын-қолжаулық емес:Қ.Тұрғанбайұлының М.Әуезовті сынауына қарсы//Қазақ әдебиеті.-1935.-8 июнь
Әдеби-көркем сын туралы//Жұлдыз.-1972.-№3.-8-10 бет
Әдебиетіміздің айнасы:«Қазақ әдебиеті » газеті жайлы//Социалистік Қазақстан.-1970.-3 апрель
Әдептен озбайық:«Қазақ әдебиеті» газетіндегі Ә.Тәжібаевтың сұхбаты//Социалистік Қазақстан.-1988.-5 февраль; 12 февраль
Әлемде даналық бар: Жазушы Ә.Тәжібаевпен сұхб./ Сұхб. Қ.Керейқұлов //Қазақстан әйелдері.-1989.-№2.-10-11 бет
Әлемде жаңалық бар: Өз өмір жолынан, көріп, ойға түйгендері жайлы //Қазақстан әйелдері.- 1989.-№2.-10-11 бет
Әлі есімде: І.Жансүгіровтың туғанына 90 жыл//Қазақ әдебиеті.-1984.-27 апрель
Ән өлеңдерін ұмытпайық //Қазақ әдебиеті.-1959.-6 март
Әр сөздің сұрауы бар:Қазіргі совет әдебиетінің өркендеуі жайлы//Қазақ әдебиеті.-1963.-12июль
Бақытты ұрпақ балауса жыр:1964 жылы шыққан жас ақындар кітабына шолу/ //Лениншіл жас.-1965.-28 апрель
Балалар әдебиетінің жаңа биігінде//Қазақ әдебиеті.-1961.-1май
Бас жазушымыз Бейімбетке құрмет: Б.Майлин//Социалды Қазақстан.-1933.-3 ноябрь
Бейбітшілік дәні: Тың игерудің 25 жылдығына//Қазақ әдебиеті.-1979.-22 июнь
Бейсекең туралы сөз: Б.Кенжебаев//Қазақ әдебиеті.-1994.-11 қараша
Бейімбеттей болайық: Б.Майлин//Лениншіл жас.-1935.-30 март
Биікке барар жолда: Ақын Т.Молдағалиевтің 50 жасқа толуына///Социалистік Қазақстан.-1985.-20 март
Біз де саған жақсылық тілейміз: Ақын С.Оспанов 50 жаста//Қазақ әдебиеті.-1988.-16 декабрь
Біз түгел қазақ бола білейік! : «Ана тілі» Қазақ респ.қоғамының құрылтай съезінде сөйлеген сөзі//Қазақ әдебиеті.-1989.-27 окт.
Бізде де поэзия дәуірі басталды: М.Мақатаев жайлы//Лениншіл жас.-1991.-8 ақпан
Бір үзік сыр: Әңгіме//Қазақ әдебиеті. – 1994.-11 қараша
Бір-екі сөз: Б.Майлиннің«Жалбыр» операсы туралы//Социалды Қазақстан.-1937.-18 декабрь
Ғабе, құлағымыз сізде: Ғ.Мүсірепов 70 жаста//Лениншіл жас.-1972.-22 март
Ғабиден Мұстафин-классик жазушы// Жалын.-1982.-№6.-33-94 бет
Вернуться назад