ШҮКІРОВ ЗЕЙНОЛЛА

     Зейнолла Әнәпияұлы Шүкіров 1927 жылы ақпанның 16 жұлдызында Қызылорда облысының Арал ауданындағы Бөген ауылында туған. Науқастығына қарамастан өз бетінше білімін көтеріп, жазушылықпен айналысты. Алғашқы жинағы 1955 ж. «Менің достарым» деген атпен жарыққа шыққан. Адамгершілікті, адал махаббат пен шынайы сезімді суреттейтін «Теңіз жырлары» (1960), «Арал дәптері» (1962), «Сағыныш» атты өлең кітаптары, сондай-ақ, Арал балықшыларының ауыр тіршілігін, өмірін бейнелейтін «Тоғысқан тағдырлар» (1961), бүгінгі замандастар келбетін ашатын «Сырлы дүние хикаялары» (1966), «Ізгілік іздері» (1967), «Қиын түйін» (1973) повестері мен «Отты өткелдер» (1983) атты романы жарық көрді. Өлеңдері мен поэмалары 1977 жылы «Таңдамалы шығармалар» деген атпен жарыққа шыққан. 
       Жазушы ел аралап, жер шарлап, емін-еркін жүре алмаса да, Сыр бойының тұнған тарихын үйде жатып-ақ  зерттеп, зерделеп, жинақтай білді. Көп жылғы  еңбегінің нәтижесін «Сыр бойы» атты тарихи ұлы әңгімесінен көреміз. Алайда, бұл роман саясаттың құрбаны болып, жазушының тірі кезінде жарық  көре алмады. Өз дәуірінде ел азаттығын аңсаған, бодандыққа бой бермеген, тәуелсіздігіміздің шоқтығы биік тұлғасы  Жанқожа батыр өмірімен ұштастыра  ел тарихын толғаған «Сыр бойы» романы 1998 жылы ғана жарыққа шықты. Зейнолла Шүкіров өмірінің соңына дейін жазушылық қаламын қолынан түсірмей отызға жуық  кітап ұсынды.
        З.Шүкіров сонымен қатар көркем аудармамен де айналысты. Орыс ақыны Ф.И. Тютчевтің «Жартас пен теңіз» атты жыр жинағын қазақ тіліне аударды. Әлемге танымал    Шекспир  мен Гейнені  қазақша сөйлетті. З.Шүкіров шығармалары шетел халықтарының тілдеріне аударылған. 
       Ақынның «Сыр сұлуы», «Неге, жаным, шығарып сала алмадың?», «Сәулем-ай», «Көрінбей жүрсің сен неге?» т.б.өлеңдері  ел аузында әнге айналып кетті. Әрі поэзиялық, әрі прозалық жанрда бірдей қалам тербеген талант еңбегін көзі ашық, рухани дені сау жұртшылық жоғары бағалап, жазушыны «Қазақ Островскийі» деп атады. Белгілі ақын Мұзафар Әлімбаев З.Шүкіров туралы «Құрыш қазақ» поэмасын жазса,  көптеген ақындарымыз Зейноллаға  арнау өлеңдерін шығарды. Жазушы 1977 жылы Қазақстан Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасымен марапатталған.    
      З.Шүкіров  1979 жылы 26 желтоқсанда Қызылорда қаласында дүние салды.
 
 

Əдебиеттер


   Шүкіров З.Адам-Жер-Ана: Жыр кітабы. – Алматы: Жазушы, 1974. – 111 б. Шүкіров З.Арал толқындары: Таңдамалы өлеңдер мен поэмалар / З.Шүкіров.-Алматы: Жазушы, 1968.- 208 бет.

   Шүкіров З. Арал толқындары: Өлеңдер мен поэмалар / З.Шүкіров.- Алматы: Жазушы, 1988.- 336 бет.

   Шүкіров З. Арлан туралы аңыз: Əңгімелер / З.Шүкіров; Құраст. А.Шүкіров.- Қызылорда: Тұмар, 2006.- 84 б.

   Шүкіров З. Жас жесір: Əңгімелер мен повестер / З.Шүкіров; Баспағаəзірлеген А.Шүкіров.- Алматы: Арқас, 2004.- 360 б.

   Шүкіров З. Қиын түйін: Əңгімелер мен повестер / З.Шүкіров; Баспаға əзірлеген А.Шүкіров.- Алматы: Арқас, 2004.- 368 б.

   Шүкіров З. Қиын түйін: Роман / З.Шүкіров.- Алматы: Жазушы, 1973.- 176 б. Шүкіров З. Отты өткелдер: Роман / З.Шүкіров.- Алматы: Жазушы, 1983 бет.- 384 бет. Шүкіров З. Сағыныш / З.Шүкіров; Баспаға əзірлеген А.Шүкіров.- Алматы: Арқас, 2003.- 352 б.

   Шүкіров З.Сағыныш: Өлеңдер. – Алматы. Жазушы, 1970. – 86 б. Шүкіров З. Сарша тамыз: Повестер. – Алматы: Жазушы, 1975. – 224 б.

   Шүкіров З. Сыр бойы: Тарихи роман / З.Шүкіров.- Алматы: Қайнар, 2006 –

   Шүкіров З. Сыр бойы: Тарихи Ұлы əңгіме / З.Шүкіров.- Қызылорда: Тұмар, 2002.- 416 б.

   Шүкіров З. Таңдамалы:Өлеңдер мен поэмалар. – Алматы: Жазушы, 1977. – 303 б.Шүкіров З. Тоғысқан тағдырлар / З.Шүкіров;Баспаға əзірлеген А.Шүкіров.- Алматы: Арқас, 2003.- 328 б.

   Шүкіров З. Шығармалары: Үш томдық / З.Шүкіров; Жауапты ред. Б.Кəрібозұлы.- Астана: Фолиант, 2008.- 360 б.- (Сырдария кітапханасы)

   Шүкіров З. Ізгілік іздері: Əңгімелер. – Алматы: Жазушы, 1967. – 140 б.

   Шүкіров Зейнолла: Өмірбаяны //Қазақ Совет Энциклопедиясы. - Алматы: 1978.-Т.12. - 301 бетте

   Шүкіров Зейнолла: Өмірбаяны //Қазақ ССР. Қысқаша энциклопедия. - Алматы: 1989.- Т.4. - 640 бетте

   Шүкіров Зейнолла: Өмірбаяны //Қазақ əдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық- Алматы: АРУНА, 2005.-560 бетте

   Шүкіров Зейнолла//Иманғалиев С., Қыстаубаева З. Қызылорда көшелері. – Алматы,2009. – 147 б.

   Сəдібекұлы А. Шүкіров Феномені //Сəдібекұлы А. Дарияның тұмасынан жыр боратқан. – Алматы:Аrna-b, 2012. – 204-210 б.

   Шүкіров Зейнолла //Қазақстан жазушылары/ Құраст. С.Қамшыгер, Қ.Жұмашева. – Алматы: Ан Арыс, 2009. – 436 б.

   Шүкіров Зейнолла //Қазақстан жазушылары : XX ғасыр: Анықтамалық / Құраст. Е.Дүйсенбайұлы, А.Естен, Қ.Омарұлы ж.б.- Алматы: Ана тілі, 2004.- 344 б.

   Шүкіров Зейнолла// Советтік Қазақстан жазушылары: Био-библиогр. анықтамалық / Құраст. С.Ахметов,Д.Еркішев. – Алматы: Жазушы, 1987. – 706 б.

   Шүкіров Зейнолла // Сыр елі. Қызылорда облысы: Энциклопедия / Бас ред. Б.Ғ.Аяған. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2005. – 528-529 б.

   Абдрахманов С. Зейнолла Шүкіров //Абдрахманов С. Жиырмасыншы ғасыр жырлайды: Қазақ поэзиясының антологиясы. - Алматы: Раритет, 2007.-Т.2. – 27-28б. - ("Алтын қор" кітапханасы)

   Əлиасқаров Ə. Зейнолла Шүкіровке: Өлең //Əлиасқаров Ə. Шығармалары: Өлеңдер мен толғаулар, поэмалар.- Астана:Фолиант, 2008.- 126-128б.- (Сырдария кітапханасы)

   Əлімбаев М.Ғазиз жүрек //Əлімбаев М. Толқыннан толқын туады:Зерттеулер, эссе,естеліктер. – Алматы: Қазақ ун-ті, 1992. – 189-198 б.

   Əлімбаев М. Құрыш қазақ:Лирикалық дастан //Əлімбаев М. Шығармалар жинағы. –

Алматы: Санат, 1997. – Т.1. – 559-567 б.

   Байдрахманұлы Д. Зейнолла Шүкіров: Өлең //Байдрахманұлы Д. Тұлпар тілек.Екі томдық. – Алматы, 2006. – 1-кітап:Отан деп соққан жүректер. – 62 б.

   Есқараева А.Д. З.Шүкіровтің поэзиялық шығармаларындағы метафоралық қолданыстар: Филология ғыл.канд.дисс.автореф. / А.Д.Есқараева.- Астана,2002.- 28 б.

   Жəмішев Ə.Өмірге құштар жүрекпен //Жəмішев Ə. Кезең кестелері: Əдеби мақалалар, портреттер. – Алматы, 1984. – 197-205 б.

   Жиенбаев С.Зейнолла Шүкіровке: Өлең //Жиенбаев С.Үш томдық шығармалар жинағы. – Алматы: Жазушы, 1991. – Т.1. – 298-299 б.

   Кəрібозұлы Б. Теңізбен тілдескен ақын: З.Шүкіровтің «Аралтолқындары» кітабы жайлы //Кəрібозұлы Б. Ыждағат. – Астана: Фолиант, 2008. – 231-236 б. – (Сырдария кітапханасы); Ленин жолы. – 1989. – 7 июнь

   Кəрібозұлы Б. Теңізбен тілдескен ақын//Кəрібозұлы Б. Өркениетке өріс. –

Қызылорда: Тұмар, 2001. – 41-45 б.

   Мақатаев М.Зейнолла Шүкіровке: Өлең //Мақатаев М.Үш томдық шығармалар жинағы. – Алматы: Жазушы, 1993. – Т.3. – 251 б.

   Мəуленов С.Құрыш жүрек //Мəуленов С. Телтолқын: Əдеби жазбалар, эсселер,портреттер, естеліктер. – Алматы: Жалын, 1989. – 378-383 б.

   Оразбаев И.Ақын жатыр: З.Шүкіровке арналған өлең //Оразбаев И. Дүниежарық: Жыр кітабы. – Алматы: Жалын, 1987. – 28 б.

   Рахымбекұлы Ə. Зейнолла ақынның соңғы сəті: Өлең // Рахымбекұлы Ə. Ғұмырдария: Жыр кітабы. - Астана: Фолиант, 2008.- 111-118 б.- (Сырдария кітапханасы)

   Сəрсенбаев Ə. Кіршіксіз жандардың көңіл күйлері: З.Шүкіровтың «Тоғысқан тағдырлар» повестіне талдау //Сəрсенбаев Ə. Ұстаздар мен тұстастар: Əдебиет туралы ойлар, толғаныстар мен естеліктер. – Алматы: Жазушы, 1986. – 294-313 б.

   Сейітмағамбетұлы С. Зейнолла Шүкіровке; Зейнолла Шүкіровтің соңғы монологы //Сейітмағамбетұлы С.Асқарым-арманым: Өлеңдер.-Алматы:Қазақ елі,1998.-105,110,111б.

   Сопыбеков А.Ақын мен теңіз: Дастан //Сопыбеков А. Айналайын:Өлеңдер мен дастандар. – Алматы:Жазушы, 1997. – 110-119 б.

   Сопыбеков А. Зейнолла Шүкіров: Өлең // Сопыбеков А. Дөңгеленген дүние: Өлеңдер мен поэмалар.- Астана: Фолиант, 2008.- 149-150 б.- (Сырдария кітапханасы)

   Сыдықов М. Зейнолла Шүкіровке: Өлең //Жүректегі жауһарлар.Сыр елі ақын- жазушылары шығармаларының жинағы.-Қызылорда: Алтын Орда,2001. - 179 бетте

   Абылаев Т. Арал жыршысы //Толқын. – 2007. – 13 қаңтар

   Абылаев Т. Жол үстінде: З.Шүкіров туралы естелік /Т.Абылаев// Толқын.- 2007. - 27 қаңтар; Сыр бойы. – 2007. – 7 қараша

   Айдаров Д. Ақын мен композитор: З.Шүкіров пен Ш.Қалдаяқов туралы естелік//Ақмешіт ақшамы. – 2006. – 18,20 қаңтар

   Аймағанбетов Ə. Зейнолла ақынның махаббаты: Ақын Зейнолла Шүкіров жайлы /Ə.Аймағанбетов // Əлімсақ.- 2012. - №2. - 31 - 33 б.

   Ақын қоры ашылды: З.Шүкіровтің 80 жылдығына орай қоғамдық қор ашылды //Сыр бойы. - 2007. - 3 сəуір

   Ақын тойына: З.Шүкіровке арнап өлеңін жазған Қ.Сейсенəлі; Əні А.Серəлиевтікі.

   Нотасымен // Сыр бойы.- 2007.-10қараша Ақынның аралы //Қазақ елі.-1997.-28 ақпан

   Ақынның сыр сандығын ашқанда:З.Шүкіровке жазған хаттар //Сыр бойы. – 1996. – 3 қырк.

   Арал ауданында 2007 жылды "Зейнолла Шүкіров" жылы деп атап өту туралы аудан əкімінің өкімі // Толқын.- 2007. - 1 ақпан

   Арал ауданында 9-10 қарашада өтетін Зейнолла Шүкіров жылын қорытындылау шараларының бағдарламасы: Зейнолла Шүкіров-80 // Сыр бойы.-2007.- 7 қараша

   Аяшұлы Д. Жыр жұлдызының сəулесі: З.Шүкіров жылының "Бір жұлдыз болып жанам мен" атты қорытындымерекелік кеші өтті // Сыр бойы.- 2007.- 25 желтоқсан

   Əбілов Е. Өмірге іңкəрлік: З.Шүкіров жайында естелік əңгіме / Е.Əбілов // Сыр бойы.- 2007. - 9 қараша

   Əлімбаев М. Ғазиз жүрек //Қазақ əдебиеті.-1987.-27 февраль.

   Əлімбаев М. Қаламгерін халық ұмытпайды //Лениншіл жас.-1987.- 19 февраль Əлімбаев М. Қаһарманын халық ұмытпайды: "Сыр жауһарлары" сериясында ақын-жазушы З.Шүкіров /М.Əлімбаев// Сыр бойы.- 2007.-26 мамыр Əлімбаев М.Құрыш қазақ //Қазақ əдебиеті. – 1979. – 14 дек.

   Əмиша Н. Қайсар қаламгерге құрмет: Ақын-жазушы З.Шүкіров 80 жаста / Н.Əмиша//Айқын.- 2007. -13 қараша

   Əуезов Е. Қара өлең, кешір; Ақ кеме (З.Шүкіровке): Өлеңдер / Е.Əуезов // Сыр бойы.- 2008. - 5 сəуір

   Бағаев Ұ. Адамның мықтылығы //Қазақ əдебиеті. – 1971. – 19 март Байназарова М. Ақынды еске алу //Жаңадария. – 1987. – 28 апрель

   Баязитов С. Ақын мен теңіз: Жазушы З.Шүкіровтің творчествосына арналған конференция. 1962 жылы жазылған мақала //Ақмешіт апталығы.- 2007. – 1 қараша

   Баязитов С. Қайратты қаламгер //Ленин жолы. – 1977. – 3 июнь Бəкір Ə. Өжет талант //Сыр бойы. – 2006. – 21 қараша

   Бекбергенова Р. Болашағы зор ақын //Ленин жолы. – 1962. – 23 сент.

   Бекбергенова Р. Өмір қызық өмір сүре білгенге: З.Шүкіровке арналған өлең //Ленин жолы. – 1977. – 3 июнь. – 3б.

   Бердіқожа Н. Поэмалардағы антикалық сюжеттер жырлануының ерекшелігі: З.Шүкіровтің "Алау" поэмасы бойынша / Н.Бердіқожа // Қазақ тілі мен əдебиеті.- 2010. - №10. - 142-143 б.

   Бердіқожа Н.Тарихи тұлғалар туралы поэмалардың романтикалық-психологиялық сипаты: З.Шүкіровтің "Адам жəне тағдыр" поэмасы бойынша / Н.Бердіқожа //Ақиқат.- 2010.-№9.-124-126 б.

   Бибасарұлы А. Мəңгілік өмір: Ақын Зейнолла Шүкіров туралы / А.Бибасарұлы // Қазақ Елі.- 2007. – 18 қаңтар (№1-2). - 10б.

   Боранбаева М. Теңіздей тентек телегей жыр: 2007 - Зейнолла Шүкіров жылы /М.Боранбаева // Толқын.- 2007. - 8 ақпан

   Бүркітбай Б. Зейнолла Шүкіров жылы // Қазақстан-ZAMAN.- 2007. - 8 маусым Бір жұлдыз болып жанам мен: З.Шүкіровке арналған бет //Сыр бойы. – 1997. – 20 желт.

   Бір жұлдыз болып жанам мен: Арал ауданында жазушы З.Шүкіровтің 80 жылдығына арналған мерейтойлық шаралар басталды //   Сыр бойы.- 2007.-10 қараша Бір жұлдыз болып жанам мен: Ə.Тəжібаев атындағы облыстық кітапханада осы тақырыппен З.Шүкіровтің 80 жылдығына орай кеш өткізілді // Сыр бойы. - 2007. - 20 ақпан.

   Бір мұражай бұйырмады-ау, Зəкеңе!..: З.Шүкіров туралы қаламдастары əңгімелейді//Ақмешіт апталығы. - 2009.-16 ақпан. - 3 б.

   Данабаев Қ. Ақынға тағзым: Жазушы "Зейнолла Шүкіров жылы"Арал ауданында 9- 10 қараша күндерінде аталып өтіледі / Қ.Данабаев // Егемен Қазақстан.- 2007.-6 қараша

   Данабаев Қ. Зəкеңнен қалған жалғаншы немесе «Отты өткелдер» кітабын оқыған соң // Сыр бойы.-1997.-13 ақпан

   Данабаев Қ. Қайран Зəкем: З.Шүкіровтың «Сыр бойы» романын оқығаннан кейінгі ой //Сыр бойы. - 1999. - 21 тамыз

   Дəуітова Г. Мөлдір сезім: «Адам-Жер-Ана» жыр кітабы туралы //Жұлдыз. -1974.- №10. - 214-216 б.

   Досанова Н. Сол бір кездесу //Сыр бойы. – 1992. – 24 желт. Досмағамбетова Қ. Зейнолла ақынға арналды //Сыр бойы.-1997.-13 ақпан

   Дүйсенбаев Ə. Құштарлық пен қайсарлық: З.Шүкіров - 50 //Жұлдыз. -1977.- №2. - 216-218 б.

   Еңсегенов Т. Теңіздей тебіренген жырлар //Ленин жолы. – 1987. – 20 февр.

   Ералиева Ж. "Құрыш қазаққа" арналады: Ə.Тəжібаев атындағы обл. кітапханада жазушы З.Шүкіровтың 80 жылдығына орай қаламгердің өмірі мен шығармашылығына арналып библиографиялық көрсеткіш шығарылды / Ж.Ералиева //Сыр бойы.- 2007.-13 сəуір

   Есқараева А. Біл жұлдыз болып қалған талант //Ақмешіт ақшамы. – 1998. – 18 желт.Есқараева А. З. З.Шүкіров шығармаларындағы метафоралар: ғылыми жұмыс /А.З.Есқараева //Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің хабаршысы. - 2000. - №1. - 3-4б.

   Жанаев А. Теңізден тыныс алам мен //Ленин жолы.-1977.-10 март

   Жанназарова С. "Отты өткелдер" романындағы диалект сөздер: 2007-З.Шүкіров жылы / С.Жанназарова //Ақмешіт апталығы. - 2007. - 18 қазан

   Жарқынов Ө. З.Шүкіровпен кездесу: Қызылорда қаласындағы Ю.Гагарин атындағы мектеп-интернатта өтті //Ленин жолы.-1977.- 2 май – 4 б.

   Жəмішев Ə. Қимасымыз еді //Қазақ əдебиеті. – 1979. – 28 декабрь Жолымбетов Ө. Азаматтық асқақ рух //Сыр бойы.-1997.-9 желтоқсан

   Жұбатырұлы С. Күрес –ғұмыр жаңғырықтары //Қызылорда. – 1996. – 24 февр.(№8). – 4 б.

   Жұбатырұлы С. Мөлдір бастауға қайта оралу //Қызылорда.-1997.-14 қаңтар Жұмағалиев Қ. Дария мен жүздескенде: З.Шүкіровке арналған өлең //Ленин жолы. – 1972. – 10 октябрь

   Жұмахметұлы Е. Зейнолла Шүкіров: Бір жұлдыз болып жанам мен, бір жұлдыз болып қалам мен: Ақын, жазушы З.Шүкіров туралы естеліктер / Е.Жұмахметұлы//Алматы ақшамы.- 2007. - 2 қазан. - 6-7-8б.

   Жүсіпова Г. Теңіздей тебіренген жырлар //Қызылорда.-1997.- 26 қаңтар

   Жыр жыртысы бұйырды: З.Шүкіровтің 80 жылдығына арналып облыс ақындарының жыр мүшайрасы өтті // Сыр бойы.- 2007.-7 желтоқсан

   Зейнолла Шүкіров жылы: Арал ауданында əкім бастамасымен ақын-жазушы З.Шүкіров жылы атанды //Сыр бойы.- 2007.-14 ақпан

   Көбегенұлы Н. «Теңіз жырын» жырлаған қайсар ақын //Ақмешіт апталығы. – 1998. – 20 ақпан

   Кіндігім бірге Аралмен:З.Шүкіров-80 // Сыр бойы.- 2007. - 13 қараша Кіребаев А. Зейнулла Шүкіровке:Өлең //Сырдария. – 1977. – 21 июнь Кіребайұлы А. Тағдыры бөлек талант //Заман-Қазақстан. – 1996. – 7 маусым Қайратты қаламгер //Ленин жолы. - 1977. - 3 июнь

   Қайсар рухпен сырласу: Жазушы З.Шүкіровтің 80 жылдығына орай естеліктерден тұратын "Бір жұлдыз болып жанам мен" атты кітап жарыққа шықты // Сыр бойы.- 2008.- 23 қаңтар

   Қалалақ кітапхананы құрыш қазақ атымен атасақ: 16 ақпан - Зейнолла Шүкіровтің туған күні //Ақмешіт апталығы. - 2008. -14 ақпан

   Қаназ М. Ақынды көтеріп келемін! //Парасат. – 1996. - №5. – 14-15 б.

   Қаназ М. Ескі жайттарды еске салған естеліктер //Түркістан. – 2008. – 10 шілде Қожаберген Ж. Сағына еске аламын сол күндерді:З.Шүкіров – 80 / Ж.Қожаберген//Сыр бойы.- 2007.-5 қазан

   Қорасани Қ. Екі алып жəне "құрыш қазаққа" ескерткіш: Қызылордада Қ.Мұхамеджанов, З.Шүкіров, Ə.Тəжібаевқа ескерткіш ашылды / Қ.Қорасани //Түркістан.- 2003.- 23 қазан (N43).- 6б.

   Құрбанбаев І. Екі ақынның атағы бір мұражайға сқранып-ақ тұр //Сыр бойы. – 2009. – 23 қаңтар. – 4 б.

   Құттықов М. Кеудесінен құс ұшқан //Сыр бойы.-1997.-4 қараша

   Қызылорда қалалық мəслихаты сессиясының шешімі: 2011 жылғы 21 желтоқсандағы "Қызылорда қаласындағы мөлтек аудандар мен көшелерге атау беру туралы" ІV шақырылған Қызылорда қалалық мəслихатының кезекті ХХХХХІсессиясында қабылданған №51/2 бірлескен шешімімен қала əкімдігінің №2523 қаулысы //Ақмешіт ақшамы. - 2012. - 25 қаңтар. - 2 б.

   Мейірбекұлы Ə. Теңіз тектес тектілік: Ақын Зейнолла Шүкіров жайлы /Ə.Мейірбекұлы //Сыр бойы.- 2012. – 16 ақпан. - 5 б.

   Мекебаев А. Ақынның қанатты ғұмыры: З.Шүкіров-80 / А.Мекебаев // Ақмешіт апталығы.- 2007.- 4 қазан

   Мекебаев А. Ерлік //Қазақ əдебиеті.-1977.-25 февраль

   Мекебаев А. Қамкөңіл ақынның қанатты ғұмыры: З.Шүкіров жайлы / А.Мекебаев//Ана тілі. - 2007.- қыркүйектің 13-і (№37) -12-13 б.

   МергенбаевБ. Ақын мен Арал: З.Шүкіровке арн. өлең //Толқын.- 2007. - 15 ақпан Мұқай Ө. Қазақша "Адам тағдыры" Шолоховты тақырыпқа қайта оралтар еді:

   Қаламгерлер Естай Мырзахметов пен Зейнолла Шүкіроварасындағы достық туралы//Алматы ақшамы.- 2007. - 25 қазан. - 20-21б.

   Мұсабаев Н. Қайсар қаламгер: 2007 – Зейнолла Шүкіров жылы / Н.Мұсабаев//Егемен Қазақстан.- 2007.-16 ақпан; Толқын.- 2007. – 22 ақпан.

   Мұсабаев Н. Талант теңізіндегі желкен: Ақын-жазушы З.Шүкіров 80 жаста /Н.Мұсабаев //Сыр бойы. - 2007.-16 ақпан. – 2 б.

   Назарова Ш. Ақын ағаға:З.Шүкіровке арналған өлең //Толқын. – 1977. – 28 июнь Нарымбетов Ə. Аралдың асқақ ақыны З.Шүкіровке арналған өлең //Ленин жолы. – 1977. – 3 июнь

   Нарымбетов С. Зейноллаға: З.Шүкіровке арналғанөлең //Ленин жолы. – 1981. – 22 апрель

   Нұржан - Балта Т. Талантқа тағзым: Арал қаласында ақын З. Шүкіров жылының ашылу рəсімі болып өтті / Т.Нұржан - Балта //Толқын.- 2007. - 17 ақпан.

   Нұржан-Балта Т. Талантқа тағзым: Ақын З.Шүкіров-80 // Дала.- 2010. - №3.-32 б. Нұрмағанбетұлы Т. Теңізден бұрын өлген ақын //Қазақ елі.-1997.-28 ақпан Нұрмахан Н. Кең кеуде, бөрі қабақ,жолбарыс бет: Зейнолла Шүкіровтың "Сыр бойы" романы мен тарихи жыр-дастандардағы Жанқожа батыр бейнесі / Н.Нұрмахан // Əлімсақ.- 2012. - №2. - 10 - 13 б.

   Нұрымбетова Қ. Бөгеннен ұшқан бұлбұл: З.Шүкіровтің өмірі мен шығармашылығына арналған ашық тəрбие сағаты //Мектептегі сыныптан тыс жұмыстар.- 2007.-№1.-36-39 б.

   Оразбаев И. Ақын жатыр:З.Шүкіровке арналған өлең //Ленин жолы. – 1977. – 3 июнь Орманова М.Зейнолла өлеңдерін жатқа айтатындар жарысы //Ақмешіт ақшамы. – 2006. – 24 қараша

   Пірназар С. Бір жұлдыз боп жанам мен: З.Шүкіров 80жаста. Ə.Тəжібаев атындағы облыстық кітапхана жұмысы / С.Пірназар // Сыр бойы.- 2007.-2 наурыз

   Разақов А. Ақын тағдыры //Ақмешіт ақшамы. - 1997. - 28 наурыз

   Разақов А. Біздің Зекең: З.Шүкіровке арн. өлең // Толқын.- 2007. - 15 ақпан

   Разақов А. Жұмбақ жан:З.Шүкіровке арналған өлең //Сыр бойы. – 1997. – 13 ақпан Рахымбеков Ə. Зейнолла ақынның соңғы монологтары//Ленин жолы. – 1990. – 25 қаңтар

   Сақиев З. Шүкіров шындығы //Лениншіл жас.-1977.-15 апрель

   Сақыпұлы А. "Сыр бойынан" "Сырдарияға" дейін: З.Шүкіров "Сыр бойы" кітабы, облыс баспагерлері жəне "Сырдария" кітапханасы // Сыр бойы.- 2008.-26 наурыз

   Сəдібекұлы А. Аяулы ұстазым менің: Əуесқой композитор Бейбіт Ахметовтің ақын З.Шүкіров туралы естелік-сұхбаты //Сыр бойы. – 1997. – 9 қырк.

   Сəдібекұлы А. Бір жұлдыз болып қалды ол //Сыр бойы. - 1997. - 11наурыз Сəдібекұлы А. Кештерде //Сыр бойы.-1997.-20 желтоқсан

   Сəдібекұлы А. Қыран қанатты тағдыр //Сыр бойы. – 1997. – 13 ақпан. – 3 б. Сəдібекұлы А. Шүкіров феномені: З.Шүкіров -80 //Сыр бойы.- 2007.-5 қазан Сəуірбаев Ө. Тəуекелі, мықты қазақ: З.Шүкіровке арналған өлең //Ленин жолы. – 1972. – 17 июнь

   Сейітмағамбетов С. Туған ел құрметі //Толқын.-1977-7 июнь Сейітмағамбетов С. Іні тілегі //Ленин жолы.-1977. - 3 июнь Сейітов Қ. Сəби мінезді ақын //Сыр бойы. – 1997. – 20 желт.

   Сермаханұлы Ə. Баласыз ауылдан шыққан дана //Сыр бойы. – 1997. – 20 желт.

   Серікбайұлы Ш. Бір жұлдыз болып қалдың сен: Жазушы З.Шүкіров 80жаста //Сыр бойы. – 2007. – 1 ақпан

   Сопыбеков А. Жаза бер аға, тынбастан: Ақын З.Шүкіровке арналған өлең //Лениншіл жас.-1962.-9 август

   Сұбхан-Берді А. Періште ақын: З. Шүкіров туралы // Ақмешіт апталығы. - 2009.-12 ақпан.-4 б.; Толқын.- 2009. - 14 ақпан

   Сүйенішев Қ. Талант пен тағдыр //Ленин жолы. – 1980. – 23,24 декабрь

   Сыдықов М. Дауылпаз ақын: Зейнолла Шүкіровтің 80 жылдығына орай, жасалған театрландырылған əдеби-музыкалық кеш / М.Сыдықов // Толқын.- 2007. – 10 наурыз

   Сыдықов М. Дауылпаз ақын: Жазушы З.Шүкіровке арналған күй нотасымен берілген / М.Сыдықов // Сыр бойы.- 2008.-30 қаңтар

   Тасбөгет кентіндегі мөлтек аудандар жəне көшелерін атау туралы // Ақмешіт ақшамы.- 2011. - 12 қазан (№41). - 9 б.

   Тастемір Н. Зəкеңнен - ұят болды... балалардың да бетіне қарауға "бет" жоқ: / Балалар кітапханасы жəне жазушы З.Шүкіров туралы / Н.Тастемір // Ақмешіт апталығы.- 2009. - 6 тамыз.-1 б.

   Тəңірбергенов Ұ. Түсімде ылғи жүресің бұлтқа мініп..: Зейнолла Шүкіровке арналған өлең /Ұ.Тəңірбергенов // Халық.- 2012. - 19 сəуір. - 6 б.

   Тебегенов Т. Менде де сол бір беймазақазақ қаны бар... //Таң-Шолпан. – 2008. - №1. – 149-166 б.

   Тебегенов Т. Өр бейнеңді өпкенім:Өлең //Ленин жолы.-1979.-26 май

   Теңізде жырын тербеген: З.Шүкіровтың50 жылдығына арналған мақалалар мен өлеңдер //Ленин жолы. – 1977. – 3 июнь

   Теңізден тыныс алдың, сен!: З.Шүкіровтің туғанына80 жыл //Ақмешіт апталығы.- 2007.-1 ақпан (№5). – 4 б.: Мазм.: Бекұзақұлы Ұ.   Ақын рухына тіл қату; Шарафаддинов Қ.Дара ақын; Бозанова А. Құрыш қазаққа; Ниязов М. Тылсым тағдыр: Өлеңдер

   Тоғысбайұлы Б. Қайсар қазақ //Қазақ əдебиеті. -1997. - 11 ақпан (№6). – 12-13 б. Тоқмағамбетов А. Ақын тағдыры:Дастаннан үзінді //Қазақ əдебиеті.-1980.-30 май Тоқмағамбетов А. Жаралы жолбарыс: Поэма //Ленин жолы. – 1980. – 9,10 апрель Тоқмағамбетов А. Сөзінде нұр, көзінде күн:Өлең //Ленин жолы.-1977.-3 июнь Тоқмағамбетов А. Тағдыр жəне талант //Социалистік Қазақстан. - 1977. - 8 апрель Тоқмағамбетов А. Теңіз тебіренткен талант //Ленин жолы. - 1977. - 2 май Толқында туған теңіз тағдыры //Ақмешіт ақшамы. – 2003. – 24 қазан

   Түменбаев Ж. Алақанда өткен аға //Қазақ əдебиеті. – 1988. – 22 январь

   Хаттар шерткен сыр: Əбу (Сəрсенбаев)-Зейнолла-Атабай (25.04.1962) //Сыр бойы.- 1997.- 20 желт.

   Шүкіров А. Бəрі қазақтан шығады //Сыр бойы. – 1995. – 20 сəуір

   Шүкіров А.Мақсатым – Зəкеңнің дүниелерін ұрпаққа жеткізу //Ақмешіт апталығы. – 1997. – 8 тамыз. – 1.2 б.

   Шүкіров А. Хаттар шерткен сыр //Ақмешіт апталығы. – 1986. – 16 ақпан

   Шүкіров Зейнолла: Қазанама //Ленин жолы. – 1979. - 28 декабрь; Қазақ əдебиеті. – 1979. – 28 декабрь

   Шыбынтаев М. Аяулыаға: З.Шүкіровке арналған өлең //Ленин жолы. – 1964. – 2 август

   Шынназарова К. Қимастарым,қайтейін //Сыр бойы. – 1992. – 5 қырк.



24 апрель 2015 г. 10:07
0 просмотров
Комментарии
1
miya 1 сентября 2023 09:19
Очень хорошая статья, достойная похвалы:kopi klokker
Цитировать         

комментариев публикаций
Добавить комментарий
Ваше имя: *
E-mail: *
Текст комментария:
Код: Кликните на изображение чтобы обновить код, если он неразборчив
Введите код: