НҰРМАҒАНБЕТОВ ТЫНЫМБАЙ
1945 жылы 10 маусымда Қызылорда облысы, Жаңақорған ауданының Қосүйеңкі ауылында туған.
1968 жылы Қызылорда қаласындағы Н.В.Гоголь атындағы педагогикалық институтының қазақ тілі және әдебиеті факультетін бітіргеннен кейін еңбек жолын көп тиражды «Су құрылысшысы» газетінен бастаған. Қызылорда облыстық радио комитетінде істеген. «Жазушы» баспасында редактор қызметін атқарған. 1981 жылы М.Горький атындағы Жоғары әдебиет курсын бітірген. Ш.Айманов атындағы «Қазақфильм» киностудиясының сценарийлық коллегиясында қызмет істеген. 1996 жылдан «Қазақ елі» газеті редакторының орынбасары.
Алғашқы әңгімелер жинағы 1971 жылы «Қауын иісі» деген атпен шықты (орыс тіліндегі нұсқасы үшін Бүкілодақтық М.Горький атындағы жастар сыйлығын алды, 1979). Содан бері бірталай кітабы жарық көрді.
Біраз туындысы орыс тіліне аударылып, жеке кітап болып басылды. «Қош бол, ата» (1972), «Қарлығаштың ұясы» (1975), «Ата қоңыс» (1977) «Запах дыни» (1979), «Тұнық су» (1980), «Там где горел очаг» (1982), «Талисман» (1984), «Бәйтеректер» (1987), «Туған ауыл түтіні» (1989), «Балалық шақтың әуендері (1995), «Таңдамалы» (1997), «Айқай» (2001), т.б. кітаптары жарияланған. Сонымен қатар «Табалдырығыңа табын», «Жоғалған көл», «Кемпірлер үкімі» пьесаларының, «Тырналар ұшып барады» телефильмі сценарийінің авторы. Жаңақорған ауданының құрметті азаматы. Халықаралық Қазақ ПЕН клубы сыйлығын алған (2000). «Құрмет» орденінің иегері (2006).
Əдебиеттер:
Нұрмағанбетов Т. Айқай: Повестер мен əңгімелер. – Алматы: Өнер, 2001. – 440 б. – (Отырар кітапханасы) Нұрмағамбетов Т. Ата қоныс:Əңгімелер. – Алматы: Жазушы, 1977. – 167 б. Нұрмағанбетов Т. Ауғандық құстар: Əңгімелер. – Алматы: Жазушы, 2008. – 288 б. Нұрмағанбетов Т. Балалық шақтың əндері: Повестер мен əңгімелер. – Алматы: Балауса, 1995. – 352 б. Нұрмағамбетов Т. Бөрібайдың тымағын ит алып қашқан қыс / Т.Нұрмағамбетов.- Алматы: Атамұра, 2006.- 216 б. Нұрмағанбетов Т. Дарияның арғы беті: Повесть жəне əңгімелер. – Алматы: Жалын, 1981. – 216 б. Нұрмағамбетов Т. Жер исі: Роман / Т.Нұрмағамбетов.- Алматы: Жазушы, 1990.- 368 бет. Нұрмағанбетов Т. Жер иісі: Роман / Т.Нұрмағамбетов.- Алматы: Өнер, 2010.- 320 бет. – (Қазақтың 100 романы) Нұрмағанбетов Т. Қарлығаштың ұясы: Повестер /Т.Нұрмағамбетов.- Алматы: Жазушы, 2003.- 240 бет. – (Қазақ балалар əдебиетінің қазынасы) Нұрмағамбетов Т. Қош бол,ата! :Повестер, əңгімелер. – Алматы:Рауан, 1993. – 224 б.Нұрмағамбетов Т. Таңдамалы: Повестер. – Алматы: Жазушы, 1997. – 496 б. Нұрмағамбетов Т. Таңдамалы. – Алматы: Өлке, 2005. Нұрмағамбетов Т. Туған ауыл түтіні: Əңгімелер / Т.Нұрмағамбетов.- Алматы: Жазушы, 1989.- 384 бет. Нұрмағанбетов Т. Тұнық су: Повестер мен əңгімелер –Алматы: Жалын, 1980. – 239 б. Нұрмағамбетов Т. 3 томдық таңдамалы шығармалар жинағы / Т.Нұрмағамбетов.- Алматы: Өлке, 2005.- (Отырар кітапханасы) Нұрмағанбетов Тынымбай //Қазақ əдебиеті: Энциклопедиялық анықтамалық - Алматы: «Аруна», 2005.- 400 б. Нұрмағанбетов Тынымбай//Қазақстан. Ұлттық энциклопедия/Бас ред. Б.Аяған. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, 2005.- Т.7. - 90 б. Нұрмағанбетов Тынымбай //Қазақстан жазушылары / Құраст. С.Қамшыгер, Қ.Жұмашева. – Алматы: Ан Арыс, 2009. – 298-299 б. Нұрмағанбетов Тынымбай //Қазақстан жазушылары : XX ғасыр: Анықтамалық / Құраст. Е.Дүйсенбайұлы, А.Естен, Қ.Омарұлы ж.б.- Алматы: Ана тілі, 2004.-232-233 б. Нұрмағанбетов Тынымбай //Советтік Қазақстан жазушылары: био-библиографиялық анықтамалық. – Алматы:Жазушы, 1987. – 454-455 б. Нұрмағанбетов Тынымбай// Сыр елі. Қызылорда облысы:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ғ.Аяған. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2005. – 394 б. Нұрмағанбетов Тынымбай //Жаңарған Жаңақорған: Тарихнама. – Алматы: Əл-Фараби, 1998. – 207 б. Рахымбекұлы Ə. Тынымбайға:Өлең //Рахымбекұлы Ə. Ғұмырдария:Жыр кітабы. – Астана: Фолиант, 2008. – 396-397 б. - («Сырдария кітапханасы») Сарбалаев Б. Бүгінгі күннің Бейімбеті: Т.Нұрмағамбетов //Сарбалаев Б. Өткірдің жүзі: Əдеби-сын мақалалар. – Алматы: Жазушы, 1992. – 267-286 б. Сопыбеков А. Тынымбай Нұрмағанбетов //Сопыбеков А. Жаңақорған: Тарихнама. – Шымкент: Кітап, 2008. – 430-431 б. Сопыбеков А. Тынымбай Нұрмағанбетов: Өлең // Сопыбеков А. Дөңгеленген дүние: Өлеңдер мен поэмалар.- Астана:Фолиант, 2008.- 167-170б.- (Сырдария кітапханасы) Тамабаева Қ.Ө. Т.Нұрмағамбетов прозасындағы идеялық-көркемдік ізденістер: Филология ғыл. канд. дисс. автореф. / Қ.Тамабаева.- Алматы, 2005.- 27 б. Ақыш Б. Жасөспiрiм кейiпкер, күрделi характер: жазушы Т.Нұрмағамбетовтың шығармаларындағы балаларбейнесi // Қазақтiлi мен əдебиетi.- 2004.- N 9.- 34-37 б. Əли Ф. Дос лебізі, туыс тілегі: Жазушы Т.Нұрмағамбетов 50 жаста //Заман-Қазақстан. – 1995. – 30 маусым. – 7 б. Əміргереева Н. Т.Нұрмағамбетов шығармаларындағы юмор //Қазақ тілі мен əдебиеті. – 2005. - №2. – 114-116 б. Балта Ə.Тынымбай, Əділбай жəне басқалар: Жазушы Т.Нұрмағамбетовтің шығармалары жайлы //Түркістан. – 2002. – 28 қараша Баяндин Қ. Өмiрдiң өзiндей өрнектелген: [Қаламгер Тынымбай Нұрмағамбетовтың "Айқай" атты повесi жайында] // Егемен Қазақстан.- 2002.- 30 қараша(N 280).- 6 б. Бисенғали З-Ғ. Нұрлы əлем: Жазушы Т.Нұрмағанбетовтың шығармашылығытуралы // Егемен Қазақстан.- 2005. - 12 шiлде (N 155). - 6 б. Елеукенов Ш. Жаманқұл культі: Т.Нұрмағамбетовтің бір əңгімесін оқығанда («Сушы») //Қазақ əдебиеті. – 1999. – 25 маусым (№26). – 5 б. Есламғалиұлы М. Балалық шақтың бедерлi баяны: [1996 ж. мем. сыйлыққа ұсынылған жазушы Т.Нұрмағамбетовтiң "Балалық шақтың əндерi" атты кiтабы туралы] // Қазақ Елi.- 1996. - 22 қараша (N47). - 5 б. Есламғалиұлы М. Жүйрікке не жапсаң да жарасады //Халық кеңесі. – 1995. – 17 тамыз Жантасова З. "Шал, мая жəне жел" повесіндегі көркемдік ой: Т.Нұрмағамбетовтің /// Қазақ тілі мен əдебиеті.- 2009. - №7. - 101-104б. Қазыбек Н. Шынайы шындықтан шабыттанған: [1996 ж. Қазақстан Респ. Мемл. сыйлығына ұсынылған Жазушы Т.Нұрмағанбетовтiң "Балалық шақтың əндерi" атты кiтабы туралы] // Егемен Қазақстан.- 1996. - 19 қараша Мантаева А. Ескi үйдiң шырағы: драматург Т.Нұрмағамбетовтiң "Ескi үймен қоштасу" драмасының қойылымы // Қазақəдебиетi.- 2005.- 23-29 желтоқсан (N51).-14 б. Мəуленов С.Қазақ прозасы жəне мифтік құбылыс: Т.Нұрмағамбетовтің шығармашылығы хақында //Жалын. – 2011. - №2. – 83-86 б. Нұрмағамбетов Т. Жазушы елдің еркесі емес, серкесі болуы керек:Белгілі қаламгермен сұхбат / Сұхб.Г.Бектасова // Түркістан.- 2005.- 24 ақпан(N8).- 5б.
Нұрмағанбетов Т. Қаламын нұрға суарған: [Жазушының өзi жайлы сұхбаты / Əңг. М.Мұқашев] // Қазақ əдебиетi.- 1995.-17 қазан(N26).- 13 б.
Ораз Н. "Ата қоныс" - классикалық əңгіме: Жазушы Т.Нұрмағамбетовтің бір əңгімесі хақында / Н.Ораз // Жас Алаш.- 2005.- 9 маусым Рахымбекұлы Ə. Талант табиғаты: Жазушы, жерлесіміз Тынымбай Нұрмағамбетовтің шығармашылығы хақында /Ə.Рахымбекұлы // Сыр бойы.- 2005. -24 маусым Сапаров Д. Тəкең туралы бір үзік ой //Жаңақорған тынысы. – 2005. – 7 маусым Сəдібекұлы А. Жарты ғасырлық ғұмырдың үш күні: Жазушы Т.Нұрмағамбетов Жаңақорған ауданында //Сыр бойы. – 1995. – 16 қырк. Сəдібекұлы А. Жарып шыққан талант //Сыр бойы. – 1995. – 30 тамыз Сопыбеков А.Қарымды қаламгер: Жазушы Т.Нұрмағанбетов 60 жаста //Жаңақорған тынысы. – 2005. - 7 маусым Тамабаева Қ. Жазушы шеберлігі: Прозашы Т.Нұрмағамбетовтың шығармашылығы жайлы / Қ.Тамабаева // Қазақ тілі мен əдебиеті.- 2003.- N12.- 82-85б. Тамабаева Қ. Т.Нұрмағамбетов шығармаларындағы баяндау // Қазақ тiлi жəне əдебиетi. - 2002.- N 9.- 52-53 б. Тамабаева Қ. Тамыры терең шығармалар: Жазушы Т.Нұрмағамбетов туралы /Қ.Тамабаева // Ақиқат.- 2005.- N2.- 81-84б. Тəшенов Т. Қырық жылға - үш қалам: Жазушы Тынымбай Нұрмағамбетов туралы /Т.Тəшенов // Айқын.- 2007. - 10 қазан. - 8б.
|
