ДҮЙСЕНОВ МЫРЗАБЕК
20 желтоқсан 1928 жылы Қызылорда
облысының Сырдария ауданында туған. 1949 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің
тарих филология факультетін бітіріп, Қазақ КСР Ғылым академиясының
аспирантурасына қабылданады. 1953 жылы филология ғылымының кандидаты, 1968 жылы
филология ғылымының докторы ғылыми дәрежесін алды. Көп жыл ҚР ҰҒА жанындағы
М.О.Әуезов атындағы әдебиет және өнер институтында аға ғылыми қызметкер, бөлім
меңгерушісі болған. Қазақ кеңес әдебиеті тарихының очеркін, қазақ әдебиет
тарихын жазысуға белсене қатысты. М.Қаратаевпен бірге орта мектептің орыс
кластары үшін «Қазақ әдебиеті хрестоматиясын» құрастырған.
М.Дүйсеновтың «Әдебиеттегі мазмұны мен түрдің бірлігі» (1962), «Ілияс Жансүгіров» (1965), «Ақын мұраты» (1967) атты монографиялық еңбектерінде әдебиеттің теориялық мәселелері мен көрнекті ақындардың (І.Жансүгіров, Ә.Тәжібаев) шығармашылығы зерттелген. Бірнеше әңгімелер жинағы, оннан астам повесі жарық көрген. «Гүлжан», «Ана махаббаты» повестері орыс тіліне, «Емтихан» повесі өзбек тіліне аударылған.
Əдебиеттер:
Дүйсенов М. Ана махаббаты: Повесть. – Алматы: жазушы, 1965. – 94 б. Дүйсенов М. Ант: Повестер. – Алматы: Жазушы, 1974. – 294 б. Дүйсенов М. Бір аспанның астында: Повестер. – Алматы: Жалын, 1986. – 432 б. Дүйсенов М. Ғасырлар сыры: Повестер. – Алматы: Жалын, 1988. – 328 б. Дүйсенов М. Жолың болсын: Əңгімелер жинағы. – Алматы: Қазмемкөркемəдеббас, 1959. – 124 б. Дүйсенов М. Қазақ драматургиясының жанр стиль мəселесі. – Алматы: Ғылым, 1977. – 176б. Дүйсенов М. Меймандар: Повестер. – Алматы: Жазушы, 1971. – 187 б. Дүйсенов М. Сағанатас сырлары: Повесть-эссе. – Алматы: Балауса, 1992. – 288 б. Дүйсенов М. Үміт: Повестер. – Алматы: Жалын, 1979. – 128 б. Дүйсенов М. т.б. Халық ақындары твочествосының көркемдік сипаты / М.Дүйсенов, К.Сейдеханов. – Алматы: Ғылым, 1982. – 192 б. Дүйсенов М. Шығармалары: Күнделік- эссе. 1- том. Жылдар мен сырлар / М.Дүйсенов; Жауапты ред. Б.Кəрібозұлы.- Астана: Фолиант, 2009.- 368 б.- (Сырдария кітапханасы) Дүйсенов М. Шығармалары: Күнделік- эссе. 2- том. Жылдар мен сырлар / М.Дүйсенов; Жауапты ред. Б.Кəрібозұлы.- Астана: Фолиант, 2009.- 368 б.-(Сырдария кітапханасы) Дүйсенов М. Ілияс Жансүгіров: Өмірі мен творчествосы / Жауапты ред. Р.Бердібаев. – Алматы: Ғылым, 1965. – 301 б. *** Дəулетұлы А. Мырзабек Дүйсенов //Дəулетұлы А. Нұрлы жол. – Қызылорда, 2010. – 92 б. Дүйсенов Мырзабек Төлегенұлы //Қазақ əдебиеті: Энциклопедиялық анықтамалық - Алматы: «Аруна», 2005.- 173 б. Дүйсенов Мырзабек //Қазақстан жазушылары / Құраст. С.Қамшыгер, Қ.Жұмашева. – Алматы: Ан Арыс, 2009. – 132 б. Дүйсенов Мырзабек //Қазақстан жазушылары :XX ғасыр: Анықтамалық / Құраст. Е.Дүйсенбайұлы, А.Естен, Қ.Омарұлы ж.б.- Алматы: Ана тілі, 2004.- 106 б. Дүйсенов Мырзабек //Иманғалиев С., Қыстаубаева З. Қызылорда көшелері. – Алматы,2009. – 52 б. Дүйсенов Мырзабек //Советтік Қазақстан жазушылары: био-библиографиялық анықтамалық. – Алматы: Жазушы, 1987. – 190-191 б. Дүйсенов Мырзабек //Сыр елі. Қызылорда облысы: Энциклопедия / Бас ред.Б.Ғ.Аяған. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2005. – 196 б. Кəкішев Т. Дос сыры: Жазушы М.Дүйсенов туралы //Дүйсенов М. Шығармалары. – Астана: Фолиант, 2009. – Т.2. – 5-15 б. Кəкішев Т. Рухы биік дарын: Жазушы М.Дүйсенов туралы //Дүйсенов М. Шығармалары. – Астана: Фолиант, 2009. – Т.1. – 5-10 б. Негимов С. Ардақты азамат: Жазушы, сыншы, ғалым М.Дүйсеновтың туғанына60 жыл //Негимов С. Таным мен пайым. – Алматы, 2009. – 196-200 б. Ақыш Н. Сан түрлі талант: Əдебиеттанушы ғалым М.Дүйсеновтың шығармашылығы туралы / Н.Ақыш //Жұлдыз.- 2009.-№5.-169-173 бет Əдебиеттің əмбебап сарбазы: Мырзабек Дүйсенов туралы пікірлер //Сыр бойы. – 2008. – 16 желт. Бердібай Р. Аманат: /Фил. ғыл. докторы, проф. Мырзабек Дүйсенов туралы / Р.Бердібай // Сыр бойы.- 2007.-30 қантар Бердібай Р. Тағдыр сыйлаған дос еді: Жазушы, ғалым, домбырашы Мырзабек Дүйсенов туралы / Р.Бердібай // Сыр бойы.- 2004. - 17 ақпан Беркiнбаев Д. Ғибратқа айналған ғалым: Фил. ғыл. д-ры Мырзабек Дүйсеновтiң туғанына - 80 жыл // Сыр бойы.- 2008. - 20 желтоқсан. - 8 б. Беркінбаев Д. Сəулелі сана, салқар ой: Жазушы-ғалым,филология ғылымыныңдокторы Мырзабек Дүйсенов туралы. Сырдария ауданы / Д.Беркінбаев // Сыр бойы.- 2008.-17 мамыр Дəуiтұлы С. "Бiр аспанның астында": [Ақын Мырзабек Дүйсенов туралы естелiк] // Қазақ əдебиетi.- 1999.- 30 сəуiр(N 18).- 12 б. Кəкiшев Т. Əдебиеттiң əмбебап сарбазы: Фил. ғыл. д-ры Мырзабек Дүйсеновтiң туғанына - 80 жыл // Сыр бойы.- 2008. - 16 желтоқсан. - 3 б. Кəкішев Т. Дос сыры: М.Дүйсенов – 60 //Ленин жолы. – 1988. – 17 декабрь Кəкiшев Т. Мақтауға да, мақтануға да лайық азамат: [Əдебиетшi ғалым Мырзабек Дүйсенов туралы естелiк] // Егемен Қазақстан.- 1999.- 6 мамыр Келімбетов Н. Тақырыбын тапқан жазушы: М.Дүйсенов туралы //Қазақ əдебиеті.- 1984.-13 июль Нағыметов А. Ғылым докторы: М.Дүйсенов туралы // Қазақ əдебиетi.- 1968.- 29 июнь Нұршайықов Ə., Негимов С. Ардақты азамат: М.Дүйсенов 60 жаста //Лениншіл жас. –1988. – 20 декабрь Нұршайықов Ə. Мiнəжат: [Жазушы Мырзабек Дүйсенов туралы естелiк] // Қазақ əдебиетi.- 1999.- 18 маусым(N 25).- 6-7 б. Сақтапберген Н. Ақиқаттың асқарына ұмтылған қаламгер //Ақмешіт апталығы. – 2008. – 25 желт. Сейдаханов К. Байыппен бағдарласақ...: "Қазақ əдебиетi" газетiнiң 1971 ж. 2 июльде жарияланған М.Дүйсеновтiң "Фольклор ма, əдебиет пе" деген мақаласына байланысты // Қазақ əдебиетi.- 1971.- 17 дек. Тебегенов Т. Ұлы ұстаздан түлеген талант: [Ғалым-жузушы Мырзабек Дүйсеновтiң шығармашылығы туралы] // Алматы ақшамы.- 1998.- 20 қараша Тебегенов Т. Ұлы ұстаздан түлеген талант: Ғалым-жазушы М.Дүйсеновтің 80 жылдығына орай /Т.Тебегенов // Айқын.- 2008.-19 желтоқсан - 6 б. Ысқақов Б. Зердемізде жаттаулы: Ғалым-жазушы М.Дүйсеновтің туғанына 60 жыл //Қазақстан мұғалімі. – 1988. – 30 декабрь |
