ОҢАЛБАЕВ ӘБДІКӘРІМ 1901 жылы 5 желтоқсанда Қызылорда облысының Жалағаш ауданы Мақпалкөл ауылында туған. Коммунистік журналистика институтын бітірген (1938). Өлең-жырлары баспасөз бетінде 1930 жылдардан бастап жарияланған.
1940-1943 жылдары «Әдебиет және искусство» (қазіргі «Жұлдыз») журналында жауапты хатшы, 1943-1964 жылдар аралығында, өмірінің соңғы күніне дейін Қызылорда қаласында тұрып, облыстық «Ленин жолы» («Сыр бойы») газетінде бөлім меңгерушісі қызметін атқарған.
Ақынның «Сыр бойы» (1951), «Таң алдында» (1963), «Өсиет» (1969), «Атамекен» (1981), «Туған жер» (1992) атты жыр жинақтары жарық көрген.
1991 жылы Мақпалкөл ауылындағы орта мектепке Ә.Оңалбаевтың есімі берілді.
Əдебиеттер:
Оңалбаев Ə.Атамекен: Өлеңдер мен поэмалар. – Алматы:Жазушы, 1981. – 168 б.Оңалбаев Ə. Заман-ай: Өлеңдер, дастандар мен поэмалар / Ə.Оңалбаев. – Астана, 2009. – 416 б. – (Сырдария кітапханасы) Оңалбаев Ə.Өсиет: Өлеңдер мен поэмалар / Құраст.М.Байділдаев. – Алматы, 1969. – 143 с. Оңалбаев Ə. Сыр бойы:Өлеңдер жинағы. – Алматы, 1951. – 90 б. Дайрабай Т.Өмірі де өнеге: [ Ақын Ə.Оңалбаев туралы ] // Дайрабай Т. Тұғырлы тұлғалар: Тарихи-танымдық,публицистикалық жазбалар. – Астана: Фолиант, 2009. – 213- 215 б. – (Сырдария кітапханасы) Дайрабай Т.Өмірі де өнеге: [ Ақын Ə.Оңалбаев туралы ] // Дайрабай Т. Сырдың сырлы сыры. – Алматы: Арыс, 2005. – 250-252б. Оңалбаев Əбдікəрім //Қазақ əдебиеті: Энциклопедиялық анықтамалық - Алматы: «Аруна», 2005.- 414 б Оңалбаев Əбдікəрім //Қазақстан жазушылары / Құраст. С.Қамшыгер,Қ.Жұмашева. – Алматы: Ан Арыс, 2009. – 308 б. Оңалбаев Əбдікəрім //Қазақстан жазушылары : XX ғасыр: Анықтамалық / Құраст. Е.Дүйсенбайұлы, А.Естен, Қ.Омарұлы ж.б.- Алматы: Ана тілі, 2004.- 241 б. Оңалбаев Əбдікəрім // Советтік Қазақстан жазушылары: Био-библиогр. Анықтамалық / Құраст. С.Ахметов,Д.Еркішев. – Алматы: Жазушы, 1987. – 473 б. Оңалбаев Əбдікəрім //Сыр елі. Қызылорда облысы: Əнциклопедия / Бас ред. Б.Ғ.Аяған. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2005. – 408 б. Дайрабай Т. Əбдікəрім Оңалбаев//Дайрабай Т. Сыр перзенттері. – Алматы: Арыс, 2010. – 180-182 б. Тайманова С.Əбдікəрім Оңалбаевтың əдеби мұрасы: Арнаулы курс пен семинарға арналған оқу құралы / С.Тайманова. – Қызылорда, 2007. – 272 б. Ақын. Азат.Журналист //Ленин жолы. – 1981. – 9 окт. Баязитов С. Сыр бойының жыршысы: [Ақын Ə.Оңалбаев алпыс жаста] // Қазақ əдебиетi.- 1961.- 18 авг. Дайрабай Т. Ол осал ақын емес: [ Жауынгер ақын Əбдікəрім Оңалбаев туралы ] //Түркістан. – 2008. – 17 сəуір. – 13 б. Дайрабай Т.Өмірі де өнеге: [ Ақын Ə.Оңалбаевтың туғанына 100жыл ] // Ұлт тағылымы. – 2002. - №4. – 67-69 б. Жұмаділдаұлы С. Қарапайым жан: Ə.Оңалбаев туралы естелік //Ұлт тағылымы. – 2002. - №4. – 65-67 б. Мырзахметова Қ. Өмірден осындай ақын өткен //Сыр бойы. – 2008. – 30 шілде. – 3 б. Нұрылдаев М.Əбдікəрімнің айтыс өлеңдері // Жаңадария. – 1991. – 23 ақпан Нұрылдаев М. Елін жырлаған ақын //Сыр бойы. – 1991. – 28 қырк. Сералиев Н. Ақын өсиетi: Ə.Оңалбаев туралы // Қазақ əдебиетi.- 1971.- 8 окт. Сүйенішев Қ.Ақын еді, азамат еді: [ Ақын Ə.Оңалбаевтың туғанына 80 жыл ] //Ленин жолы. – 1981. – 25-26 август Тайманова С.Əбдікəрім Оңалбаев – эпик ақын //Ізденіс.Гум. ғыл. сер. – 2001. - №3. – 42-44б. Тайманова С.Ə. Оңалбаев өлеңдерінің көркемдігі //Ұлт тағылымы. – 2002. - №4. – 69- 73б. Тайманова С. Сырдың да сыры көп екен: Ə.Оңалбаев өлеңдеріндегі сыр өңірі бейнесі //Ұлт тағылымы. – 2001. - №2. – 95-97б. Тəжібаев Ə. Қарапайым қаламгер //Қазақ əдебиеті. – 1981. – 30 октябрь. – 10 б. Тəжібаев Ə.Өмірі жыр, көңілі сыр жан еді: [ Ақын Ə.Оңалбаев туралы естелік ] //Қазақ əдебиеті. – 1991. – 27 қырк. (№39). – 4 б. Төлегенұлы Ш. Ақын Əбдiкəрiм Оңалбаевтың туғанына 100 жыл: Ақынның меретойына арналған топтама //Ұлт тағлымы. - 2002.- N4.- 63-73 б. Төлегенұлы Ш. Сыр - ананың бiр арнасы жаңа ғасырмен құрдас ескi ақын əз Əбдiкəрiм есте ме?: [Ақын Ə.Оңалбаев туралы] //Алматы ақшамы. - 2002. - 14 наурыз (N28). - 3 б. |
