ЖӘМІШЕВ ӘБІРАШ
5 желтоқсанда Қызылорда облысының Сырдария ауданындағы Шіркейлі ауылында туған. 1956 жылы ҚазМУ- дің журналистика факультетін бітірген. Соңғы курста жүргенде республикалық «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінің редакциясында қызметке орналасқан. 1961-1965 жж. «Қазақ әдебиеті», 1966-1969 жж. «Жұлдыз», 1983-1995 жж «Егемен Қазақстан», «Заман-Қазақстан», «Түркістан» республикалық газет- журналдарда әдеби қызметкер, бөлім меңгерушісі, редактордың орынбасары болған. 1965 жылдан бері оның көптеген жыр кітабы жарияланды. Сонымен қатар әдеби сын, көркем аудармамен де айналысқан. Оның аударуында Хафиздің, Физулидің ғазалдары «Ұлы ақындар кітапханасы» сериясы арқылы қазақ оқушыларына жетті. Сондай-ақ ол А.С.Пушкиннің, А.Исааяканың, Айбектің, М.Исаковскийдің бірталай өлеңдерін, А.Вознесенскийдің «Лонжюмо», С.Шипачевтың, армян жазушысы Г.Эминнің «Армения туралы жеті жыр» кітабынан «Жазбалар жырын», тәжік ақыны М.Қаноатовтың «Вахш толқындары» атты өлеңдері мен поэмалар жинағын, Қ.А.Йасауи хикметтерін аударған. «Еңбектегі ерлігі үшін»,
«Еңбек ардагері» медальдарымен марапатталған. Сырдария ауданының Шіркейлі
ауылындағы мектепке Ә.Жәмішевтың аты берілген.
Əдебиеттер:
Жəмішев Ə. Дала шұғыласы. – Алматы:Қазақстан, 1969. – 181 б. Жəмішев Ə. Дүрия даурен: Өлеңдер, толғаулар. – Алматы:Жазушы, 1988. – 168 б.Жəмішев Ə. Жұлдызым менің жоғары: Өлеңдер. – Алматы: Жазушы, 1976. – 119 б. Жəмішев Ə.Жыр жанары: Қазіргі қазақ лирикасы туралы ой толғау. – Алматы: Жазушы, 1970. – 168 б. Жəмішев Ə. Кезең кестелері: Əдеби мақалалар, портреттер. – Алматы: Жазушы, 1984. – 208б. Жəмішев Ə. Коммунист келбеті. – Алматы: Қазақстан, 1986. – 60 б. Жəмішев Ə. Күміс кірпіктер: Өлеңдер, толғаулар. – Алматы:Жазушы, 1967. – 105 б.Жəмішев Ə. Сағым толқын: Өлеңдер. – Алматы: Жазушы, 1972. – 103 б. Жəмішев Ə. Төскей.Таңдамалы. – Алматы: Жазушы, 1978. – 315 б. Жəмішев Ə. Шығармалары: Екі томдық / Ə.Жəмішев; Жауапты ред. Б.Кəрібозұлы. - Астана: Фолиант, 2009.- (Сырдария кітапханасы) Жəмішев Əбіраш //Қазақ əдебиеті: Энциклопедиялық анықтамалық - Алматы: «Аруна», 2005.- 215 б. Жəмішев Əбіраш//Қазақстан жазушылары / Құраст. С.Қамшыгер, Қ.Жұмашева. – Алматы: Ан Арыс, 2009. – 165-166 б. Жəмішев Əбіраш //Қазақстан жазушылары :XX ғасыр: Анықтамалық / Құраст. Е.Дүйсенбайұлы, А.Естен, Қ.Омарұлы ж.б.- Алматы: Ана тілі, 2004.- 131-132 б. Жəмішев Əбіраш //Советтік Қазақстан жазушылары: био-библиографиялық анықтамалық. – Алматы:Жазушы, 1987. – 248-249 б. Жəмішев Əбіраш // Сыр елі.Қызылорда облысы: Энциклопедия/ Бас ред.Б.Ғ.Аяған. – Алматы, 2005. – 232 бет. Жəмішев Əбіраш//Сырдария (Тереңөзек) ауданы: Шежіре /Құраст. Т.Дайрабай.– Алматы: Арыс, 2009. – 124-125 б. Əбiл Е. Ақиық ақын тұғырғақонды: Ақын Ə.Жəмiшевтiң ескерткiшi өзi атындағы мектептiң алдында ашылды // Сыр бойы.- 2011.- 26 қаңтар.- 6 б. Əбiраш Жəмiшев: [Белгiлi ақын, журналист. Қазанама] //Егемен Қазақстан.- 1995.-29 тамыз Əзқожаева А. Жүрегінен жыр төгілген Əбіраш: Ақын Əбіраш Жəмішев туралы /А.Əзқожаева // Сыр бойы.- 2005. - 19 тамыз Əзқожаева А. Қолтаңбаңнан айналдым, Əбірашым! //Сыр бойы. – 1996. – 30 шілде Əлімұлы А. Ақындық мұра – азамат келбеті: Ақын Əбіраш Жəмішұлының «Көңілімнің іңкəрі» атты жыр жинағы жайлы //Ақиқат. – 2004. - №5. – 90-91 б. Əшімханұлы Д. Жауапты хатшы Жəмішев: Ə.Жəмішевтің туғанына 70 жыл //Егемен Қазақстан. – 1998. – 4 желт. – 7 б. Бекбергенова Р. Ақынның кемел шағы: [Ə.Жəмiшев 50 жаста] // Ленин жолы.- 1978.- 13 дек Бердібаев Р. Сырлы саздар сыишыл ойлар: [Ə.Жəмішев 50 жаста] / Р.Бердібаев. // Жұлдыз.- 1978.- N 12.- 207-210 б.
Божанова А. Өлең-өмiр өлмейдi: [Белгiлi ақын, журналист Ə.Жəмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Егемен Қазақстан.- 1995.-29 тамыз Дастанұлы Ə. Жаның жаннатта болсын, құрдасым!...: [Белгiлi ақын, журналист Ə.Жəмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Жас Алаш.- 1995. - 30 тамыз Жаппархан Ө. Кəсібінің кəнігі шебері еді: Əбіраш Жəмішев-80 /Ө. Жаппархан. // Сыр бойы. - 2009. - 21 наурыз Жəмішев Ə. "Дүниеге нұр төге қарадым мен": Ақын, журналист, аудармашы, сыншы Ə.Жəмішевпен əңгіме / Əңг. Ө.Оралбаев // Лениншіл жас.- 1988.- 3 декабрь Жұмабайұлы Ə. Ақытыр жүріп, анық басқан қаламгер //Түркістан. – 1998. – 2-8 желт. – 3 б. Қайран, еңбек торысы: [Белгiлi ақын, журналист Ə.Жəмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Егемен Қазақстан.- 1995.-29 тамыз Қайырбеков Ғ. Өмiрдiң төскейiнде: [Ə.Жəмiшев 50 жаста] // Лениншiл жас. - 1978. - 5 дек. Қаратаев М. Əбiраш Жəмiшев 50жаста // Қазақ əдебиетi. - 1978.- 15 дек. Қашқынов Ж. Сырда туған сыршыл талант: Ə.Жəмішев 60 жаста //Ленин жолы. – 1988. – 15 декабрь Қыдырбек Балнұр Əкемнiң тағдырлас досы: [Ақын, журналист Əбiраш Жəмiшев туралы естелiк] // Қазақ əдебиетi. - 1998. - 4 желтоқсан (N48).- 6-7 б. Мəуленов С.Сырлы сезім, ойлы орамдар: Ə.Жəмішевтің «Төскей» таңдамалы шығармалары жайлы //Соц. Қазақстан. – 1978. – 13 сент. Мұхамеджанов Қ.М. Жарық дүние, жалған-ай!: [Белгiлi ақын, журналист Ə.Жəмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Егемен Қазақстан. - 1995. - 29 тамыз Нiлiбаев Ə. Қош бол, бауырым: [Белгiлi ақын, журналист Ə.Жəмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Егемен Қазақстан.- 1995.-29 тамыз Оспан С. Тұмса ақынның тұнба жырлары немесе ақын ағамыз Əбіраш Жəмішев жайлы сыр /С.Оспан //Түркістан.- 2009.-19 наурыз. – 10 б. Сəтбаев Т.Ширақ жолдар: Ақын Ə.Жəмішевтің«Жұлдызым менің жоғары» жыр жинағы жайлы //Жұлдыз. – 1977. - №4. – 213-215 б. Халқын ойлап, қаламы тоқтамаған: [Белгiлi ақын, журналист Ə.Жəмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Егемен Қазақстан. - 1995. - 29 тамыз Хош, аяулы дос!..: [Белгiлi ақын, журналист Ə.Жəмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Жас Алаш.- 1995.-30 тамыз Шаухаманов С. Ардақты ағамыз едi...: [Белгiлi ақын, журналист Ə.Жəмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Егемен Қазақстан.- 1995.-29 тамыз Ыдырысов Т. Жыр төскейі: Ақын Ə.Жəмішевтің «Төскей» атты жыр жинағы жайлы //Лениншіл жас. – 1978. – 15 сент. |
